Staż pracy a emerytura, umowa zlecenie, studia. Jak obliczyć?

Staż pracy jest to łączna długość okresów zatrudnienia. Według Kodeksu pracy to właśnie staż pracy decyduje o uzyskaniu przez pracownika niektórych praw — w tym prawa do płatnego urlopu, emerytury, odprawy, nagrody jubileuszowej i dłuższego okresu wypowiedzenia.

W tym artykule wyjaśnię Ci, jak liczyć staż pracy. Dowiesz się m.in., ile obecnie wynosi minimalny staż pracy do emerytury oraz jaka jest relacja między długością okresów zatrudnienia a studiami czy urlopem. Wyjaśnię Ci również, jak zmieni się ustawa o stażu pracy od 1 stycznia 2026 roku.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Staż pracy — kalkulator. Jak liczyć staż pracy?

Staż pracy najczęściej obejmuje okres, w trakcie którego pracownik świadczył pracę w ramach stosunku pracy — a więc na podstawie umowy o pracę, spółdzielczej umowy o pracę, mianowania lub wyboru. Wielkość etatu i tryb rozwiązania stosunku pracy nie mają znaczenia.

Zatem jak obliczyć staż pracy do urlopu, emerytury czy nagrody jubileuszowej?

Wystarczy, że dodasz do siebie długość wszystkich okresów zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz wszystkie inne okresy, które wlicza się do stażu pracy, np. studia wyższe (ale o tym później).

W tym celu możesz skorzystać z kalkulatorów stażu pracy w Internecie. Oto kilka darmowych narzędzi godnych polecenia:

• gofin.pl
• infor.pl
• egospodarka.pl
• calculla.pl
• portaloswiatowy.pl (kalkulator stażu pracy do pobrania w MS Excel).

W wyjątkowych sytuacjach do stażu pracy wlicza się także okres przerwy w świadczeniu pracy:

• gdy pracownik został przywrócony do pracy przez sąd, otrzymał wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy i zgłosił gotowość do podjęcia pracy w ciągu 7 dni od wyroku (wówczas do stażu pracy wlicza się cały okres pozostawania bez pracy)

• gdy pracodawca ze swojej winy skrócił pracownikowi okres wypowiedzenia i wypłacił mu odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy (wówczas staż pracy wynosi tyle, ile pierwotny, przysługujący pracownikowi okres wypowiedzenia)

• gdy pracownik uczestniczył w czynnej lub zawodowej służbie wojskowej

• gdy pracownik był na urlopie wychowawczym

• gdy pracownik pobierał zasiłek dla bezrobotnych i stypendium za szkolenia, na które skierował go starosta lub gdy był uczestnikiem przygotowania zawodowego dorosłych.

Liceum, technikum i studia a staż pracy

Lata nauki również wliczają się do stażu pracy, a to wpływa m.in. na długość przysługującego Ci urlopu wypoczynkowego i urlopu na żądanie. Tę kwestię reguluje Kodeks pracy w art. 155:

Staż pracy obejmuje też studia doktoranckie, które zakończyły się uzyskaniem stopnia doktora — w wymiarze nie większym niż 4 lata.

Zwróć jednak uwagę, że do lat zatrudnienia wlicza się tylko jeden okres nauki — ten, któremu przypisano najdłuższy staż pracy. Ponadto studia I i II stopnia do stażu pracy wliczają się tylko raz — bez względu na ilość fakultetów.

Jeśli więc ukończyłeś zarówno liceum ogólnokształcące (4 lata stażu pracy), jak i studia magisterskie (8 lat stażu pracy) na dwóch kierunkach, to Twój staż pracy nadal wynosi 8 lat.

Czy staż wlicza się do stażu pracy?

Tak. Zarówno staż z urzędu pracy, jak i zwykły staż w prywatnej firmie wliczają się do stażu pracy (w tym drugim przypadku pod warunkiem, że byłeś zatrudniony na umowie o pracę). Do stażu pracy nie wliczają się natomiast obowiązkowe praktyki studenckie, bo są one integralną częścią programu nauczania.

Staż pracy a urlop

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę w ciągu roku może liczyć na urlop wypoczynkowy, który wlicza się do czasu pracy (a więc za te dni należy się normalne wynagrodzenie). Zgodnie z art. 154 Kodeksu pracy urlop wypoczynkowy takiego pracownika wynosi:

• 20 dni — jeśli jego staż pracy jest krótszy niż 10 lat,
• 26 dni — jeśli jego staż pracy wynosi co najmniej 10 lat.

Okres wypowiedzenia a staż pracy

Chcesz zmienić miejsce zatrudnienia albo zacząć pracować w domu? Przepisy stanowią, że długość okresu wypowiedzenia — czyli czasu, który upłynął od formalnego wypowiedzenia umowy do jej faktycznego rozwiązania — zależy od długości zatrudnienia u konkretnego pracodawcy. Jest zatem niezależny od stażu pracy. Reguluje to art. 36 Kodeksu pracy:

2. Staż pracy a umowa zlecenie, działalność gospodarcza, działalność rolnicza i praca za granicą

No dobrze — już wiesz, jak liczyć staż pracy. Ale czy w trakcie obliczeń należy uwzględnić pracę na umowie zlecenie, działalność gospodarczą, działalność rolniczą albo pracę za granicą? To zależy.

Umowa zlecenie a staż pracy

Jeszcze do końca 2025 roku ani umowa o dzieło, ani umowa zlecenie nie wliczają się do stażu pracy. Są to bowiem umowy cywilnoprawne — regulowane przez Kodeks cywilny, a nie przez Kodeks pracy. Takiego pracownika nie obowiązuje więc wymiar czasu pracy, który jest podstawą do wyliczenia stażu pracy.

Jeśli pracodawca zmusza Cię do pracy pod swoją kontrolą, w pełnym wymiarze godzin oraz w wyznaczonym przez siebie miejscu i czasie, oferując Ci w zamian wyłącznie umowę cywilnoprawną, to bardzo możliwe, że doszło do złamania prawa pracy.

Przeczytaj też: Umowa zlecenie a umowa o pracę - różnice.

Działalność gospodarcza a staż pracy

Do końca 2025 roku również działalność gospodarcza nie wlicza się do stażu pracy. I ma to swoje konsekwencje.

Osoba, która przez kilka czy nawet kilkadziesiąt lat prowadziła własną firmę, z chwilą podjęcia pracy na etacie jest traktowana na równi z osobami, które dopiero rozpoczynają swoją ścieżkę zawodową.

Na przykład były właściciel firmy, absolwent liceum ogólnokształcącego, który na własny rachunek przepracował 15 lat, dopiero po 6 latach pracy na etacie zyska prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego — podczas gdy to samo prawo przysługuje 30-latkowi po dziennych studiach magisterskich, który przepracował tylko 2 lata na umowie o pracę. Podobnie z wysokością świadczenia emerytalnego — jest ono tym niższe, im krótszy staż pracy.

Staż pracy — nowe przepisy

Od 1 stycznia 2026 roku wejdzie w życie nowa ustawa o stażu pracy. Zgodnie z nią do stażu pracy będą wliczały się zarówno okresy przepracowane na umowach zlecenia, jak i okresy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Co ciekawe, w tym celu będzie można uwzględnić takie okresy przepracowane przed wejściem w życie nowych przepisów (będą na to aż 2 lata) — pod warunkiem, że będą odpowiednio udokumentowane.

Staż pracy w rolnictwie

Praca w gospodarstwie rolnym może wliczać się do stażu pracy — pod warunkiem, że ustawy, przepisy wykonawcze, układy zbiorowe pracy albo regulamin wynagradzania w nowym miejscu pracy przewidują taką możliwość.

Szczegółowe warunki liczenia stażu pracy, który obejmował działalność rolniczą, znajdują się w ustawie z dn. 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.

Praca za granicą a staż pracy

Praca za granicą wlicza się do stażu pracy. Należy ją jednak potwierdzić dokumentami, które, na wniosek pracodawcy, powinny zostać przetłumaczone na język polski.

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

3. Emerytura na nowych zasadach a staż pracy

Według obowiązujących zasad prawo do emerytury nabywa osoba, która:

• osiągnęła wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn)
• opłacała przez pewien okres ubezpieczenie emerytalne w ZUS.

Staż pracy nie decyduje o prawie do emerytury. Obecnie nie ma też wpływu na jej wysokość — jest potrzebny tylko do ustalenia kapitału początkowego. 

Wymagany staż pracy do emerytury, podobnie jak każdy inny, uwzględnia też lata nauki — pod warunkiem, że łączna długość okresów zatrudnienia co najmniej trzykrotnie przekroczy długość ostatniego okresu edukacji. Na przykład kobieta, która ukończyła 5-letnie studia, uzyska prawo do świadczenia emerytalnego po przepracowaniu co najmniej 15 lat na umowie o pracę.

Wyrobiłeś już minimalny staż pracy do emerytury? Pobierz wzór pisma o przejście na emeryturę i upewnij się, czy przysługuje Ci odprawa emerytalna. A jeśli w przyszłości planujesz nadal pracować, sprawdź, jak napisać skuteczne CV dla emeryta i gdzie szukać ofert pracy dla emerytów.

Może zainteresują Cię również artykuły: Od ilu lat można pracować?, Kosiniakowe: wniosek. Dla kogo świadczenie rodzicielskie?, Wczasy pod gruszą — zasady, kwota, wniosek, ile dni i PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) — czy warto? Rezygnacja.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.