Odprawa emerytalna 2023 — ZUS, Kodeks pracy, wysokość

Odprawa emerytalna to według Kodeksu pracy dodatkowe świadczenie, które otrzymuje każdy pracownik wraz z prawem do emerytury i rozwiązaniem stosunku pracy. Wysokość odprawy emerytalnej ustala pracodawca, ale nie może być ona niższa niż miesięczne wynagrodzenie.

W tym artykule przeczytasz, według jakich zasad przyznawana jest odprawa emerytalna, komu dokładnie przysługuje i ile wynosi dla różnych grup zawodowych.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Odprawa emerytalna 2023 według Kodeksu pracy

Tak jak inne zagadnienia związane z prawami pracowniczymi, odprawę emerytalną (i odprawę rentową) reguluje Kodeks pracy, a dokładniej art. §92(1). Podaje on dwa przepisy:

• Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

• Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

Drugi przepis jest prosty i jasny — gdy już raz otrzymasz odprawę emerytalną, nie możesz jej pobrać ponownie. To zresztą wynika z pierwszego punktu. Takie świadczenie otrzymuje się wraz z przejściem na emeryturę i rozwiązaniem umowy o pracę w związku z tym.

Natomiast to, jaką dostaniesz odprawę emerytalną, zależy również od zasad panujących w Twoim miejscu pracy. Odprawa emerytalna w prywatnej firmie może wynieść więcej niż jednomiesięczne wynagrodzenie. Nie jest to absolutnie sprzeczne z prawem — po prostu nie może opiewać na kwotę mniejszą niż jedna pensja.

Odprawę emerytalną powinieneś dostać w dniu zakończenia stosunku pracy u danego pracodawcy (jeśli pracujesz na kilka etatów, otrzymasz dodatkowe pieniądze w związku z każdym z nich). 

Gdy pracodawca zwleka z wypłaceniem odprawy emerytalnej, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 do 30 000 zł.

Każdej osobie zatrudnionej na umowę o pracę, przysługuje odprawa emerytalna i to niezależnie od sposobu, w jaki został rozwiązany stosunek pracy. Nie ma tu znaczenia, czy zostałeś zwolniony dyscyplinarnie, dostałeś od szefa wypowiedzenie umowy czy też rozwiązałeś umowę o pracę za porozumieniem stron — co jasno wynika z uchwały 7 sędziów z 28 czerwca 2017 r. (III PZP 1/17).

Również, gdy pracujesz na pół etatu albo w innym wymiarze czasu pracy, należy Ci się odprawa emerytalna. Na świadczenie nie mogą jednak liczyć osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia albo umowy o dzieło.

Znaczenia nie ma tu również wielkość firmy — odprawa emerytalna w firmie do 20 osób będzie taka sama, jak w wielkiej korporacji. 

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

2. Ile wynosi odprawa emerytalna? Wysokość w 2023 r.

Jak już wiesz, wysokość odprawy emerytalnej to, zgodnie z Kodeksem pracy, co najmniej równowartość wynagrodzenia za miesiąc pracy. Pracodawcy mają obowiązek wypłacenia jej każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę.

Polskie prawo przewiduje kilka „wyjątków” od tej zasady:

Tarcza 4.0 — odprawy emerytalne

W Ustawie z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, czyli Tarczy antykryzysowej 4.0. jest zapis, który umożliwia pracodawcom obniżenie wysokości odprawy emerytalnej.

Oczywiście mogą to zrobić tylko w określonych przypadkach: gdy w trakcie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, dochód firmy spadnie o 25% w przeciągu miesiąca lub 15% w przeciągu dwóch miesięcy, lub w przypadku istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń.

W takiej sytuacji wysokość odprawy emerytalnej nie może przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Odprawa emerytalna nauczyciela

Według Karty nauczyciela odprawa emerytalna tej grupy zawodowej jest wyższa niż osób zatrudnionych na umowę o pracę, wykonujących inne zawody. Wynosi równowartość dwu lub trzymiesięcznej pensji.

To, jaką odprawę emerytalną dostaną nauczyciele, zależy od ich stażu pracy:

• Przy stażu pracy krótszym niż 20 lat, odprawa emerytalna to równowartość dwumiesięcznego wynagrodzenia
• Przy stażu pracy dłuższym niż 20 lat, odprawa emerytalna to równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Odprawa emerytalna pracownika samorządowego

Również pracownicy samorządowi mogą liczyć na wyższą odprawę emerytalną, niż ci zatrudnieni w prywatnych firmach. W tym przypadku wysokość świadczenia też zależy od stażu pracy:

• Za staż pracy dłuższy niż 10 lat należy się odprawa emerytalna w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia.
• Za staż pracy dłuższy niż 15 lat należy się odprawa emerytalna w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
• Za staż pracy dłuższy niż 20 lat należy się odprawa emerytalna w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia.

Odprawa emerytalna po 40 latach pracy

Po 40 latach stażu pracy niektóre grupy zawodowe (nauczyciele, pracownicy samorządowi, pracownicy budżetówki, górnicy) mogą otrzymać tzw. nagrodę jubileuszową, czyli specjalny dodatek do odprawy emerytalnej.

To dodatkowe pieniądze, które dostaje się niezależnie od odprawy emerytalnej w wysokości kilkumiesięcznej pensji.

3. Odprawa emerytalna a ZUS

Na koniec została kwestia odprawy emerytalnej i składek do ZUS-u. To świadczenie nie jest oskładkowane (część pieniędzy nie jest wpłacana na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne), więc w praktyce będzie wyższe niż pensja, którą przelewa Ci na konto pracodawca. 

Jak w takim razie obliczyć wysokość odprawy emerytalnej? Podobnie, jak wysokość ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Pod uwagę należy wziąć stałe oraz zmienne składniki wynagrodzenia.

Nie musisz się jednak przejmować wyliczeniami, bo o zgodną z Kodeksem pracy wysokość odprawy emerytalnej ma obowiązek zadbać Twój pracodawca i pracownik działu kadr albo HR-u.

Przeczytaj również: Urlop na żądanie: zasady. Ile dni, czy jest płatny, wniosek i PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) — czy warto? Rezygnacja.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Masz jeszcze jakieś pytania dotyczące odpraw emerytalnych? Zostaw komentarz pod artykułem. Chętnie Ci odpowiem i pomogę.