Wykształcenie wyższe: np. licencjat, inżynier, magister

Czy trzeba mieć tytuł magistra, żeby zrobić karierę? A może wystarczy dyplom licencjata lub inżyniera? Czy wójt, prezydent i kierownik firmy muszą mieć wykształcenie wyższe? Co w sytuacji, gdy ma się rozpoczęte, ale nieukończone studia w CV — czy takie niepełne wyższe wykształcenie coś znaczy na rynku pracy?

Odpowiedzi na te i inne pytania o edukacji wyższej w Polsce znajdziesz w tym artykule.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

Te poradniki też mogą Cię zainteresować:

• CV dla ucznia (wzór)
• CV studenta (wzór)
• Nieukończone studia w CV
• Przerwane studia w CV
• Życiorys naukowy (wzór)

1. Wykształcenie wyższe — co to jest?

Wykształcenie wyższe to edukacja akademicka, którą zdobywamy po ukończeniu szkoły średniej i zdaniu matury. W praktyce oznacza to studiowanie na uniwersytecie, politechnice albo innej uczelni wyższej. To tam można uzyskać tytuł zawodowy licencjata, inżyniera czy magistra, a w dalszej perspektywie — stopień naukowy doktora.

W Polsce system szkolnictwa wyższego funkcjonuje zgodnie z tzw. deklaracją bolońską, czyli programem wprowadzonym w 1999 roku na terenie całej Unii Europejskiej. Wówczas studia w Polsce podzielono na trzy etapy:

• studia I stopnia — zwykle zajmują od 3 (licencjat) do 4 lat (inżynier)
• studia II stopnia — na ogół trwają 2 lata i kończą się uzyskaniem tytułu magistra lub magistra inżyniera
• studia III stopnia — czyli studia doktoranckie, które prowadzą do zdobycia tytułu doktora.

Dzięki temu łatwiej porównać ze sobą wykształcenie wyższe zdobyte w różnych krajach Europy. Np. polski pracodawca rozumie, co oznacza tytuł naukowy w CV kandydata z Francji, a niemiecki rekruter wie, czego może się spodziewać po absolwencie polskiej politechniki.

Co ciekawe, szkolnictwo wyższe pochłania największą część wydatków na edukację w krajach Unii Europejskiej. A według danych Eurostatu z 2021 roku prawie 47% Polaków w wieku od 30 do 34 lat posiada dyplom uczelni wyższej (co plasuje nas na dość wysokiej pozycji wśród innych państw Europy).

Wykształcenie wyższe niepełne

Wykształcenie wyższe niepełneoznacza, że ktoś rozpoczął studia, ale ich nie ukończył — np. zaliczył część semestrów i egzaminy, ale nie obronił pracy dyplomowej. To dość częsta sytuacja, bo wiele osób po kilku latach nauki decyduje się przerwać studia z powodów zawodowych, finansowych lub osobistych.

Formalnie wykształcenie niepełne wyższe nie jest tożsame z posiadaniem dyplomu uczelni, więc nie daje Ci prawa do posługiwania się tytułem licencjata, inżyniera czy magistra. Jednak można napisać o nim w CV — dla pracodawcy jest to sygnał, że zdobywałeś wiedzę na poziomie akademickim, mimo że nie posiadasz oficjalnego tytułu zawodowego.

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

2. Wykształcenie wyższe I, II i III stopnia

No dobrze — zatem kiedy ma się wykształcenie wyższe w Polsce?

Można to zrobić na trzech poziomach: I, II lub III stopniu studiów, które należy odbyć po kolei. Przykładowo, do szkoły doktorskiej dostanie się tylko osoba z tytułem magistra, a na studia magisterskie — absolwent studiów I stopnia.

Wykształcenie wyższe magisterskie

Wykształcenie magisterskie posiadają osoby, które ukończyły studia II stopnia (obowiązkowo poprzedzone studiami I stopnia) lub jednolite studia magisterskie — popularne na takich kierunkach jak prawo, psychologia, medycyna, farmacja czy pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna. Oznacza to w sumie 5 lat nauki, zakończonych obroną pracy magisterskiej i uzyskaniem dyplomu.

Wykształcenie wyższe techniczne / inżynierskie

Wykształcenie wyższe techniczne w praktyce oznacza ukończenie studiów I stopnia na kierunkach technicznych. Zazwyczaj trwa to od 3 do 4 lat i kończy się uzyskaniem tytułu inżyniera. Kolejny krok to studia II stopnia, które mogą prowadzić do zdobycia tytułu magistra inżyniera.

Charakterystyczne dla tej ścieżki jest silne nastawienie na praktykę i rozwiązywanie problemów technicznych. Przykładowe kierunki studiów dla inżynierów to m.in. automatyka, architektura, biotechnologia, budowa maszyn, mechanika i mechatronika, budownictwo, elektronika, informatyka, inżynieria środowiska czy inżynieria produkcji.

Czy licencjat to wykształcenie wyższe?

Tak — licencjat to pełnoprawne wykształcenie wyższe. Aby uzyskać ten tytuł, zwykle trzeba ukończyć studia I stopnia na kierunku humanistycznym, społecznym lub artystycznym. W praktyce oznacza to zaliczenie wszystkich przedmiotów i obronę pracy dyplomowej lub zdanie egzaminu licencjackiego. Tytuł licencjata — podobnie jak tytuł inżyniera — umożliwia też kontynuację nauki na studiach magisterskich.

Wykształcenie wyższe doktorskie

Wykształcenie doktorskie to najwyższy poziom edukacji akademickiej. Tytuł doktora zdobywa się po przygotowaniu i obronie rozprawy doktorskiej. Jednak wcześniej należy przejść proces kształcenia, który trwa od 3 do 4 lat i obejmuje m.in. prowadzenie własnych badań naukowych, udział w konferencjach oraz prowadzenie zajęć dydaktycznych dla studentów.

Co istotne, doktorat nie jest tytułem zawodowym (jak magister czy inżynier), tylko stopniem naukowym. Tym samym otwiera drogę do kariery akademickiej i dalszych awansów w świecie nauki — czyli habilitacji i profesury.

Wykształcenie wyższe podyplomowe

W Polsce — poza klasyczną ścieżką edukacji — istnieje alternatywa, którą często wybierają osoby pracujące: studia podyplomowe. Zazwyczaj trwają one 1–2 lata i pozwalają poszerzyć lub uzupełnić kwalifikacje w konkretnej dziedzinie. Ukończenie takiego kierunku nie daje tytułu zawodowego (np. magistra), ale kończy się uzyskaniem świadectwa ukończenia studiów podyplomowych. To cenna opcja dla osób, które chcą się przekwalifikować lub zdobyć kompetencje zawodowe bez rozpoczynania nowego kierunku od zera.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

3. Wykształcenie wyższe na rynku pracy w Polsce

Czy w dzisiejszych czasach naprawdę trzeba mieć dyplom, żeby zrobić karierę? To zależy — m.in. od branży i celów zawodowych kandydata.

Do wykonywania większości zawodów w Polsce wystarczy wykształcenie podstawowe lub średnie. W biznesie, sprzedaży czy nowych technologiach bardziej liczy się pomysł, determinacja i praktyka niż formalne wykształcenie. Dowód? Wielu milionerów i miliarderów rzuciło studia, a niektórzy nie mają nawet matury!

Jednocześnie wykształcenie wyższe często bywa przepustką np. do awansu — zwłaszcza w sektorze publicznym. Istnieją również tzw. zawody regulowane, do wykonywania których niezbędne może być ukończenie studiów, a czasem też zdobycie dodatkowych uprawnień. Oto kilka przykładów:

• architekt
• lekarz
• pielęgniarka
• farmaceuta
• dentysta
• geodeta uprawniony
• weterynarz
• adwokat
• radca prawny
• notariusz
• inżynier budownictwa
• sędzia
• prokurator
• nauczyciel (w szkole podstawowej, średniej lub na uczelni) 
• psychoterapeuta
• logopeda.

Czy prezydent musi mieć wyższe wykształcenie?

Nie. Konstytucja RP określa warunki, jakie musi spełniać kandydat na prezydenta Polski i nie ma tam wymogu posiadania wykształcenia wyższego. Wystarczy, że kandydat ma polskie obywatelstwo, ukończył 35 lat i posiada pełnię praw wyborczych.

Czy wójt lub poseł musi mieć wyższe wykształcenie?

Podobnie jak w przypadku prezydenta — nie ma takiego wymogu. O tym, kto obejmie te stanowiska, decydują wyborcy. Kandydat na posła musi ukończyć 21 lat, posiadać obywatelstwo polskie i mieć pełnię praw wyborczych. Natomiast osoba ubiegająca się o urząd wójta, burmistrza czy prezydenta miasta musi mieć ukończone 25 lat, być obywatelem Polski, posiadać pełnię praw wyborczych do rady gminy i nie być skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa umyślne.

Czy minister musi mieć wyższe wykształcenie?

Również nie. Premier i ministrowie są powoływani przez prezydenta RP na wniosek premiera. Wykształcenie wyższe nie jest formalnym wymogiem. Jednak w praktyce większość ministrów ma tytuł magistra lub nawet doktora — głównie ze względu na rangę urzędu i konieczność posiadania specjalistycznej wiedzy.

Czy kierownik musi mieć wyższe wykształcenie?

Tutaj wszystko zależy od branży. Polskie prawo nie narzuca ogólnego obowiązku posiadania dyplomu na stanowisku kierowniczym. W prywatnych firmach liczą się głównie kompetencje, doświadczenie i osiągane wyniki. Są jednak branże, w których wymaga się konkretnych uprawnień i tytułów — np. kierownik budowy musi być inżynierem z uprawnieniami, a kierownik apteki — magistrem farmacji.

Już wiesz, co to jest wykształcenie wyższe oraz jakie ma znaczenie na rynku pracy. Jeśli ten artykuł Ci się spodobał, oceń go i udostępnij wraz z podaniem źródła. Dziękujemy!

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.