Cechy charakteru i osobowości: pozytywne i negatywne [Lista]

Cechy charakteru to zbiór cech związanych ze stroną psychiczną człowieka, które składają się na jego charakter (i pośrednio osobowość) oraz odróżniają go od innych ludzi. Możemy je poznać i zrozumieć przez zachowanie, podejście do życia czy działanie w konkretnej sytuacji.

Zrozumienie i znajomość własnych cech charakteru i cech osobowości może Ci pomóc w karierze, relacjach z innymi i z samym sobą. Ale psychika ludzka jest pełna zawiłości i zagadek — dlatego warto liznąć odrobinę teorii i poznać podstawowe pojęcia. Oprócz tego w artykule znajdziesz listy negatywnych i pozytywnych cech charakteru, które pomogą Ci np. we wpisaniu ich do CV.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

Czym różni się osobowość od charakteru?

Cechy charakteru i, charakter w ogóle, to pojęcia głównie stosowane potocznie — w psychologii częściej mówi się o osobowości czy też o temperamencie. Badaniem tych zjawisk zajmuje się dziedzina nazywana psychologią różnic indywidualnych. 

O różnicach jednostkowych w obrębie poszczególnych gatunków, w tym również człowieka, jako pierwszy mówił Karol Darwin, twórca teorii ewolucji, natomiast za pioniera psychologii różnic indywidualnych uznaje się angielskiego naukowca Francisa Galtona. 

W niej wykorzystuje się właśnie pojęcie cechy, czyli stałej (i dziedzicznej) predyspozycji do konkretnych zachowań u każdego człowieka, która odróżnia go od innych i jest bazową kategorią do opisu ludzkiej osobowości. Stąd też właśnie w codziennym życiu mówi się o cechach charakteru. 

Różnice pomiędzy charakterem a osobowością są subtelne, a oba terminy w codziennym życiu często wykorzystywane są zamienienie. Ale aby dobrze zrozumieć zagadnienie cech charakteru i cech osobowości, warto zastanowić się nad tymi dwoma pojęciami. 

Osobowość to zbiór cech, które warunkują tożsamość i spójność zachowania konkretnego człowieka. Na jej ukształtowanie wpływają nasze geny oraz środowisko, w którym się wychowujemy. Osobowość i jej cechy są stałe i niezmienne.

Natomiast charakter jest bardziej płynny i czasami zależny od sytuacji, w jakiej znajdzie się dana osoba. Często wiąże się np. z wartościami moralnymi czy przekonaniami konkretnego człowieka. To znaczy, że możemy pracować nad jego cechami i dążyć do ich rozwoju. W psychologii charakter jest jedną z części osobowości.

Oczywiście w psychologii nie istnieje jedna i jedyna słuszna wykładnia opisująca osobowość i charakter ludzi. Najczęściej stosowane modele, to tzw. leksykalny, jako pierwszy opisany przez Raymonda Cattella i psychometryczny (tzw. Wielka Piątka) Paula Costy i Roberta McCrae. 

Ten drugi, zwany również pięcioczynnikowym modelem osobowości, jest pomocny w wyodrębnieniu cech osobowości i zrozumienia różnicy pomiędzy nimi a cechami charakteru. 

Czym są cechy charakteru? 

Obecnie wielu badaczy jest sceptycznych wobec koncepcji cech charakteru — pokazują, że różni ludzie, zależnie od sytuacji, w której się znaleźli, zachowują się zupełnie inaczej, w związku z czym trudno jest wyodrębnić stałe cechy charakteru. Świadczą o tym m.in. eksperyment Millgrama i słynny eksperyment więzienny.

W związku z tym trudno definitywnie zakwalifikować niektóre cechy charakteru jako jednoznacznie pozytywne czy też negatywne, ponieważ w niektórych sytuacjach okażą się korzystne, a w innych mogą przysporzyć nam problemów. Niektóre cechy charakteru będą przez obserwatorów zupełnie inaczej oceniane, m.in. zależnie od płci — np. to, co u mężczyzn uznamy za asertywność, u kobiet może być traktowane jako kłótliwość czy oznaka frustracji.

Aby już dłużej nie komplikować sprawy i odejść od teoretycznych rozróżnień w stronę praktyki, przygotowałam listę negatywnych i pozytywnych cech charakteru:

Dobre (pozytywne) cechy charakteru — lista

Złe (negatywne) cechy charakteru — lista

Czym są cechy osobowości?

Skoro osobowość jest zasadniczo niezmienna i związana z genami, to również jej cechy będą niezmienne. Stąd też możliwe jest opracowanie modeli osobowości i wskazanie stałych jej czynników, możliwych do odnalezienia w każdym z nas. 

Cechy osobowości możemy zatem zdefiniować jako stałe i niezmienne, charakterystyczne dla konkretnego człowieka składowe części osobowości, które nadają spójność jego zachowaniu. 

Oto lista czynników (cech) osobowości, według wyżej wspomnianej Wielkiej Piątki:

Cechy osobowości — przykłady:

Inny, również składający się z pięciu czynników, model osobowości opracował polski badacz Piotr Szarota. Jego teoria opiera się na tzw. Polskiej Liście Przymiotnikowej (PLP). Do każdego z czynników można przyporządkować 12 przymiotników, opisujących cechy charakteru.

Cechy osobowości według modelu PLP:

Wiemy już, jak można zdefiniować cechy charakteru i cechy osobowości. Teraz warto zobaczyć, jak wykorzystać tę wiedzę w praktyce, np. w planowaniu swojej kariery i pisaniu CV. 

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

Cechy charakteru i cechy osobowości w życiu zawodowym

Czy cechy charakteru i cechy osobowości mają wpływ na nasze życie zawodowe i powodzenie w karierze? Intuicja podpowiada, że tak — i słusznie. Nie musimy się jednak opierać jedynie na intuicji. 

Badania pokazują, że cechy osobowości skorelowane są z powodzeniem zawodowym. Ale, jak już wiemy, są one niezmienne i niezależne od nas. 

Natomiast nad cechami charakteru (związanymi z umiejętnościami miękkimi) możemy pracować, podobnie jak nad kompetencjami specjalistycznymi (twardymi). A wielu pracodawców i HR managerów przywiązuje do nich wagę i oczekuje konkretnych cech od kandydatów. Oto cechy charakteru cenione przez pracodawców (według badań).

Cechy charakteru cenione przez pracodawców 

Płynie z tego jeden wniosek — skoro firmy szukają kandydatów z określonymi cechami charakteru, warto je wpisać do curriculum vitae i wspomnieć w liście motywacyjnym. Oczywiście tylko w sytuacji, jeśli rzeczywiście je masz. Kłamstwo w CV to głupi pomysł, zwłaszcza że wielu pracodawców ceni szczerość i uczciwość.

Cechy charakteru w CV warto wpisać w sekcji z umiejętnościami przy kompetencjach miękkich. Ten element CV najlepiej umieść wysoko w dokumencie, tak aby od razu rzucił się w oczy — np. tuż pod podsumowaniem zawodowym albo doświadczeniem. 

Zobacz, jak dobrze to zrobić:

Podstawowa wiedza z zakresu psychologii może więc Ci pomóc w zrozumieniu własnych cech osobowości i charakteru. Dzięki temu w życiu zawodowym masz szansę podejmować bardziej świadome decyzje i rozwijać się w określonym kierunku — zgodnie z własnymi predyspozycjami i preferencjami, np. gdy jesteś introwertykiem i potrzebujesz spokojnego miejsca pracy. 

W niektórych zawodach wymagane są badania psychologiczne, które służą ewaluacji kandydatów i determinują, czy dana osoba ma odpowiednie cechy charakteru do pracy.

Przeczytaj też nasz poradnik: Jak zostać psychologiem w Polsce? Studia i ścieżki kariery.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Masz jeszcze jakieś pytania związane z cechami charakteru i cechami osobowości? Zostaw komentarz pod artykułem. Chętnie poznam Twoją opinię i Ci odpowiem.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.