Premia uznaniowa w umowie o pracę. Ile wynosi podatek?

Premię uznaniową, jak sama nazwa wskazuje, przyznaje pracodawca według swojego uznania. To oczywiście nie znaczy, że będzie rozdawał premie pracownikom bez żadnych zasad i regulacji. 

W tym artykule znajdziesz wszystkie niezbędne informacje na temat premii uznaniowej — kiedy i za co można ją dostać, jak jest regulowana i czy wpisuje się ją do umowy o pracę. Dowiesz się również, czy jest opodatkowana i czy wpłaca się od niej składki do ZUS-u.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Najważniejsze informacje o premii uznaniowej

Premia uznaniowa nie jest regulowana przez Kodeks pracy. Jedyną informacją na ten temat, jaką znajdziemy w ustawie, jest art. 105:

Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika.

Natomiast w Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2018 r. II PK 130/17 znajdziemy następujący zapis:

Premia natomiast nie jest uregulowana w Kodeksie pracy i jej wypłata jako części wynagrodzenia za pracę musi wynikać z innych przepisów prawa, układów zbiorowych pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę. Dopiero analiza tych przepisów lub postanowień pozwala na ustalenie, czy pracownik nabył prawo do premii i w jakiej wysokości.

Mało konkretne, prawda? Zasady przyznawania premii uznaniowych są więc regulowane na poziomie danej firmy — oczywiście w nie każdym przedsiębiorstwie nagrody za osiągnięcia będą w ogóle funkcjonowały. 

To dlatego, że premia uznaniowa nie jest częścią wynagrodzenia zasadniczego. Na nie składają się Twoja pensja netto, czyli „na rękę”, podatek dochodowy, składka emerytalno-rentowa, składka chorobowa, składka wypadkowa, składka zdrowotna.

Warto przy okazji pamiętać, że wypłata wynagrodzenia adekwatnego do rodzaju wykonywanej pracy i kwalifikacji jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy. Premia, czy to uznaniowa za zaangażowanie, czy też roszczeniowa, to jednak trochę inna kwestia.

Oznacza to, że jeśli nie dostaniesz premii uznaniowej, a jest ona wpisana w regulaminie zakładu, nie możesz wyciągnąć konsekwencji prawnych względem pracodawcy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy brak premii wynika bezpośrednio z dyskryminacji w pracy.

Co to znaczy? Jeśli Twoi współpracownicy dostali premię, a Ty nie, mimo że macie dokładnie takie same osiągnięcia i równie dobrze wypełniacie swoje obowiązki, możesz podejrzewać, że powód, dla którego nie dostałeś premii, nie jest związany stricte z Twoją pracą, a z innym czynnikiem (np. płcią, orientacją seksualną czy pochodzeniem)

Jeśli uważasz, że powodem, dla którego nie otrzymałeś premii jest dyskryminacja, masz prawo ubiegać się o odszkodowanie w sądzie pracy. Dyskryminacja jest w Polsce zakazana i dotyczy również kwestii związanych z wynagrodzeniem.

Premia uznaniowa — wzór

O przyznaniu premii uznaniowej pracodawca może poinformować pracownika na piśmie. Taki dokument może wyglądać np. tak:

2. Premia uznaniowa w umowie o pracę

W dużych firmach i korporacjach, zasady dotyczące premii uznaniowych za zaangażowanie powinny znaleźć się w regulaminie zakładu pracy lub w wewnętrznym regulaminie wynagradzania. Wtedy wewnętrzne przepisy firmy powinny dokładnie określać, jakie warunki powinni spełnić pracownicy, aby dostać premię.

W przedsiębiorstwach, które zatrudniają mniej niż 50 osób, zapis o możliwości przyznania premii uznaniowej pracownikowi może zostać włączony do umowy o pracę. Ale ponieważ pracodawca nie ma obowiązku przyznawania nagród, nie musi też tworzyć takich regulacji. 

Natomiast, jeśli pracodawca ma zamiar przyznawać premie, warto tę kwestię uregulować, czy to w regulaminie, czy w indywidualnych kontraktach. Uniknie on wtedy niezadowolenia pracowników, ewentualnych problemów prawnych lub zmian postanowień dotyczących dodatkowych składników wynagrodzenia.

Zapis o premii uznaniowej w umowie o pracę może być bardzo ogólny. Wystarczy krótka formułka, np. pracodawca ma prawo przyznać pracownikowi nagrodę, której wysokość za każdym razem zależy od postanowień pracodawcy.

Zobacz też: Umowa o pracę (wzór do pobrania).

Premia uznaniowa — ile wynosi?

W związku z uznaniowym charakterem premii nie możemy określić, ile pieniędzy możesz dostać, gdy zostanie Ci przyznana. Wysokość nagrody zależy tylko i wyłącznie od decyzji pracodawcy. 

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

3. Premia uznaniowa — podatek i składki ZUS

Ponieważ premia uznaniowa jest składnikiem wynagrodzenia, to stanowi część dochodu. W związku z tym jest opodatkowana, dokładnie tak, jak pensja brutto. To znaczy, że pracodawca ma obowiązek odliczyć od niej zaliczkę na podatek dochodowy. 

Ponadto, ponieważ premia jest częścią przychodu ze stosunku pracy, muszą zostać z niej odprowadzone odpowiednie zaliczki na składki do ZUS-u. Dlatego też kwota netto premii (to, co dostaniesz na rękę), będzie niższa od jej wysokości brutto. 

Premia uznaniowa a chorobowe

Czy premia uznaniowa wchodzi do podstawy chorobowego? To skomplikowane, bo podstawę wymiaru zasiłku chorobowego wylicza się wykorzystując przeciętne miesięczne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy.

Ponieważ premia nie jest obowiązkowym składnikiem wynagrodzenia zasadniczego, nie zawsze uwzględnia się ją przy wyliczaniu podstawy zasiłku chorobowego. W sytuacji, gdy premia jest wypłacana (tzn. pracownik zachował do niej prawo) w trakcie pobierania świadczenia, nie uwzględnia się jej w podstawie wymiaru zasiłku.

Natomiast, jeśli pracownik nie dostaje nagrody, gdy pobiera zasiłek chorobowy, wtedy uwzględnia się ją przy obliczeniu podstawy wymiaru świadczenia. A to, czy ją dostaniesz w trakcie zwolnienia lekarskiego, zależy od regulaminu wynagrodzeń firmy i wewnętrznych zasad przyznawania premii. 

Premia uznaniowa a ekwiwalent za urlop

Premii uznaniowej nie wlicza się do podstawy wynagrodzenia urlopowego, co wynika z Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2000 r. (I PKN 17/00). Możemy w nim znaleźć następującą informację:

Tak zwana premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego. (...) w przypadku świadczenia, które nie ma charakteru roszczeniowego i ma cechy nagrody, nie można uwzględniać go przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego (ekwiwalentu pieniężnego za urlop).

Z wyroku jasno więc wynika, że premia uznaniowa nie będzie miała wpływu na wysokość ekwiwalentu za urlop przy rozwiązaniu umowy o pracę.

4. Premia regulaminowa a uznaniowa

W polskim prawie pracy funkcjonuje również pojęcie premii regulaminowej, inaczej zwanej roszczeniową. Czym różni się ona od premii uznaniowej? 

Przede wszystkim w przypadku premii regulaminowej zasady jej przyznawania muszą być jasno określone w regulaminie wynagrodzeń lub regulaminie pracy zakładu. To znaczy, że w tych dokumentach musi znaleźć się zapis, który określi, jakie warunki musisz spełnić, aby dostać premię.

Jeśli je spełnisz, musisz dostać premię. Stąd też druga nazwa tego typu świadczenia — roszczeniowa. Jeśli jej nie otrzymasz, mimo spełnienia warunków, możesz ubiegać się o jej wypłacenie (rościć sobie prawo do wypłacenia), również na drodze sądowej. 

Co ważne, o charakterze premii nie przesądza jej nazwa. Jeśli w regulaminie zostaną określone warunki jej przyznawania, to niezależnie od nazwy, będzie to premia regulaminowa. A więc, jeśli pracodawca uregulował kryteria wypłacania premii uznaniowej, stanie się ona premią regulaminową. 

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Masz jeszcze jakieś pytania o premię uznaniową? Zostaw komentarz pod artykułem. Chętnie Ci pomogę i odpowiem.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.