Jak zostać nauczycielem? Studia, uprawnienia i rekrutacja

Pani od matematyki, wychowawca, belfer... Na pewno znasz te określenia — w końcu każdy z nas miał do czynienia z jakimś nauczycielem. Jednak jako dzieci często nie zdawaliśmy sobie sprawy, ile wysiłku wymaga nie tylko nauczanie innych, ale też… samo zdobycie pracy w szkole. Pora to zmienić.

W tym artykule przeczytasz, jak zostać nauczycielem w szkole, przedszkolu lub akademickim. Poznasz drogę wiodącą przez stopniowe zdobywanie uprawnień zawodowych, sprawdzisz, czy masz predyspozycje do tej pracy i dowiesz się, jak skutecznie przejść proces rekrutacji.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Jak zostać nauczycielem — zdobywanie uprawnień krok po kroku

Z danych GUS wynika, że w 2021 roku w Polsce było zatrudnionych prawie 400 tys. nauczycieli (głównie kobiet), z czego zdecydowana większość w szkołach podstawowych — aż 273 tys. Już w 2019 roku, gdy liczba ta była nieco niższa, zajmowaliśmy pod tym względem drugie miejsce wśród 28 państw Unii Europejskiej.

Jednak wkrótce spora część kadry pedagogicznej odejdzie na emeryturę. Z kolei młodzi często rezygnują z zawodu — powodem są m.in. niskie płace i ciągła konieczność walki z systemem, co sprzyja wypaleniu zawodowemu.

Dlatego w Polsce brakuje nauczycieli — głównie przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu, ale też nauczycieli języków obcych, przedmiotów ogólnokształcących (w tym m.in. polonistów, matematyków, historyków, geografów, biologów, chemików, fizyków) oraz nauczycieli edukacji przedszkolnej.

Zatem jak zostać nauczycielem krok po kroku?

Podstawowe wymagania zostały opisane w ustawie z dn. 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Według przepisów, żeby zostać nauczycielem, niezbędne jest wykształcenie wyższe wraz z przygotowaniem pedagogicznym lub ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli (o ile zapewni to wystarczające kwalifikacje zawodowe na danym stanowisku).

Żeby zostać nauczycielem klas 1–3 lub wyższych w szkole podstawowej albo zawodowej, wystarczy tytuł licencjata lub inżyniera. W pozostałych przypadkach należy mieć dyplom ukończenia studiów II stopnia lub jednolitych magisterskich. Zaś kierunek studiów powinien być powiązany z nauczanym przedmiotem.

Natomiast wymagania dotyczące kursu pedagogicznego określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Tym samym żeby zostać nauczycielem, należy:

• ukończyć kurs pedagogiczny w wymiarze co najmniej 270 godzin (lub 150 godzin w przypadku nauczycieli praktycznej nauki zawodu)
• w trakcie kursu nabyć niezbędne umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej
• odbyć pozytywnie ocenioną praktykę pedagogiczną w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin.

Ponadto Karta Nauczyciela stanowi, że aby zostać nauczycielem, należy:

• przestrzegać podstawowych zasad moralnych
• cieszyć się zdrowiem w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu.

Jednak to, jak w praktyce wygląda później życie nauczyciela, zależy od wielu czynników.

Jednym z nich jest nauczany przedmiot. Przykładowo, lista obowiązków nauczycieli języka polskiego, matematyki czy języka angielskiego będzie o wiele dłuższa niż wykaz zadań plastyka lub wuefisty. Ci drudzy nie muszą bowiem oceniać prac domowych czy sprawdzianów.

Kolejnym czynnikiem jest charakter i wielkość placówki, w której pracuje nauczyciel. Istotne różnice dzielą nie tylko podstawówki od liceów i techników, ale też szkoły państwowe od prywatnych — choć warto pamiętać, że w każdej z nich nauczyciel musi przestrzegać podstawy programowej.

Dlatego zanim podejmiesz decyzję o zostaniu nauczycielem, sprawdź, jakie możliwości pracy masz w swoim miejscu zamieszkania i zastanów się, jaki jest Twój cel zawodowy.

Jak zostać nauczycielem po innych studiach?

Jeżeli chcesz zostać nauczycielem, a studiowałeś inny kierunek niż ten związany z nauczanym przedmiotem, musisz ukończyć studia podyplomowe z danej dziedziny oraz mieć przygotowanie pedagogiczne.

Jak zostać nauczycielem akademickim?

Żeby zostać nauczycielem akademickim, należy mieć wyższe wykształcenie, korzystać z pełni praw publicznych, mieć pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie być karanym dyscyplinarnie. Z zawodu wyklucza też skazanie prawomocnym wyrokiem za umyślnie spowodowane przestępstwo (w tym skarbowe).

Ponadto, żeby zostać zatrudnionym na stanowisku:

• profesora — trzeba mieć tytuł profesora
• profesora uczelni — trzeba mieć co najmniej tytuł doktora i znaczące osiągnięcia
• adiunkta — trzeba mieć co najmniej stopień doktora
• asystenta — trzeba mieć tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera lub równorzędny.

Nie musisz mieć doświadczenia w pisaniu CV. W kreatorze CV LiveCareer znajdziesz gotowe treści dla dowolnej branży i stanowiska, które wstawisz w CV jednym kliknięciem.

Stwórz CV teraz

2. Jakie musisz mieć predyspozycje, żeby zostać nauczycielem?

Nie każdy może pracować w szkole, ale przede wszystkim — nie każdy będzie dobrym nauczycielem. Dlaczego?

Zawód nauczyciela jest wymagający zarówno pod względem psychicznym, jak i fizycznym. Wiąże się z ciągłym hałasem, odpowiedzialnością za innych i…papierologią. Zachowanie uczniów i rodziców oraz konieczność spełniania wymogów Ministerstwa bywają uciążliwe.

Poza tym nauczyciel to jeden z tych zawodów, który w ramach codziennych obowiązków przynosi pracę do domu — dlatego w tym zawodzie szczególnie ważne jest zachowanie work-life balance.

Poniżej o swoim nowatorskim podejściu do nauczania opowiada Jarosław Szulski — były nauczyciel VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie oraz obecny pracownik Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej:

A oto inne cechy osobowości oraz kompetencje miękkie potrzebne w pracy nauczyciela:

• rozwinięte zdolności komunikacyjne
• umiejętność nawiązania kontaktu z dziećmi
• umiejętność efektywnego przekazywania wiedzy
• zdolność do jasnego tłumaczenia zawiłych kwestii
• zdolności dyplomatyczne
• umiejętność wzbudzenia zaufania
• odporność na stres
• umiejętność rozwiązywania konfliktów
• kreatywność
• otwartość i empatia
• cierpliwość i opanowanie
• odpowiedzialność
• zaangażowanie
• bardzo dobra organizacja pracy
• umiejętność pracy zespołowej
• zdecydowanie i stanowczość
• dystans i poczucie humoru.

3. Jak przejść proces rekrutacji, żeby zostać nauczycielem?

Nabór na nauczyciela nieco różni się od rekrutacji do większości zawodów. Dlaczego?

W państwowych szkołach i przedszkolach rekrutacja na nauczyciela ma formę konkursu. Żeby zostać zatrudnionym, trzeba napisać życiorys lub CV i list motywacyjny nauczyciela oraz odbyć rozmowę kwalifikacyjną. W praktyce o zatrudnieniu nauczyciela często decyduje nie tylko dyrektor szkoły, ale też reprezentant gminy (np. wójt lub burmistrz).

Nabór na nauczycieli obejmuje następujące etapy:

• powołanie Komisji Rekrutacyjnej
• ogłoszenie o naborze na wolne stanowisko
• przyjmowanie dokumentów aplikacyjnych
• wstępną ocenę złożonych dokumentów aplikacyjnych
• ogłoszenie listy kandydatów, którzy spełniają wymogi formalne
• postępowanie sprawdzające (w tym merytoryczną ocenę dokumentów aplikacyjnych i rozmowę kwalifikacyjną na nauczyciela) 
• sporządzenie protokołu z przeprowadzonego naboru 
• podjęcie decyzji o zatrudnieniu i podpisanie umowy o pracę 
• ogłoszenie wyników naboru.

Pierwszym krokiem do zostania nauczycielem jest więc napisanie skutecznego CV. Z uwagi na formalny charakter naboru, w swoich dokumentach powinieneś wyraźnie zaznaczyć, że spełniasz wszystkie wymagania do pracy nauczyciela — m.in. że ukończyłeś konkretny kierunek studiów i masz przygotowanie pedagogiczne.

W swoim CV powinieneś również nawiązać do rodzaju i charakteru danej placówki oraz uwzględnić specyfikę nauczanego przedmiotu. Oto lista naszych szczegółowych poradników, dzięki którym napiszesz naprawdę dobre CV:

• CV nauczyciela języka angielskiego (English teacher CV)
• CV nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej
• CV nauczyciela matematyki
• CV nauczyciela WF
• CV nauczyciela dyplomowanego
• życiorys kandydata na dyrektora szkoły
• podanie o pracę jako pomoc nauczyciela w przedszkolu.

Jeżeli natomiast myślisz o karierze akademickiej, musisz przygotować tzw. życiorys naukowy.

Przeczytaj też: Nagroda jubileuszowa dla nauczycieli.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Zastanawiasz się, jak zostać nauczycielem konkretnego przedmiotu? A może pierwsze doświadczenia w szkole masz już za sobą? Napisz komentarz na forum poniżej.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.