Działalność gospodarcza [też jednoosobowa, nierejestrowana]: jak założyć?

Dostałeś atrakcyjną propozycję przejścia na model pracy B2B (business to business) albo chcesz rozwijać własną firmę? Musisz założyć działalność gospodarczą — jednoosobową lub zatrudniającą pracowników. Czeka Cię więc trochę papierologii.

Ale nie martw się. W tym artykule znajdziesz praktyczne informacje, które pomogą Ci założyć działalność gospodarczą. Dowiesz się również, jakie się koszty prowadzenia działalności (m.in. jakie będziesz płacić składki) i jak rozliczać się z ZUS-em.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Co to jest działalność gospodarcza? Definicja

Zacznijmy od podstaw — co to jest działalność gospodarcza? Definicja wcale nie jest jednoznaczna. Według art. 3 ustawy o prawie przedsiębiorców, działalność gospodarcza to zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. 

Trochę inaczej działalność gospodarczą definiuje art. 5a ustawy o podatku osobowym od osób fizycznych — jako działalność zarobkową:

a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób

zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do

innych przychodów.

2. Jak założyć (też jednoosobową) działalność gospodarczą? 

Zanim zdecydujesz się założyć działalność gospodarczą, dowiedz się, czy możesz prowadzić ją w Polsce. Przede wszystkim musisz mieć ukończone 18 lat — tylko osoby pełnoletnie mogą zarządzać działalnością.

Nie musisz jednak mieć obywatelstwa polskiego. Działalność gospodarczą w naszym kraju mogą prowadzić wszyscy obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej oraz osoby spoza Unii, jeśli mają pozwolenie na stały pobyt.

Warto również sprawdzić, czy do prowadzenia działalności gospodarczej, nie potrzebujesz specjalnego pozwolenia. Większość rodzajów działalności można prowadzić swobodnie, ale przy niektórych trzeba spełnić konkretne wymagania, np. odpowiednie warunki lokalowe albo zezwolenie na posługiwanie się specjalistycznym sprzętem.

Gdy już wiesz, że nie ma żadnych przeszkód do założenia własnej działalności gospodarczej, możesz przystąpić do działania. Musisz złożyć wniosek do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG). 

Całą sprawę możesz załatwić przez internet, ale będziesz potrzebował do tego profilu zaufanego. Jeśli go jeszcze nie masz, łatwo założyć go za pośrednictwem swojego banku lub na stronie rządowej. 

We wniosku, który znajdziesz pod tym linkiem (wniosek CEIDG-1), będziesz musiał podać swoje dane osobowe i kontaktowe oraz podstawowe informacje o Twojej działalności gospodarczej (wszystkie rubryki są bardzo jasno opisane, więc nie powinieneś mieć problemu, żeby go wypełnić).

Zanim zaczniesz wypełniać pismo, przygotuj się odpowiednio: musisz wymyślić nazwę swojej przyszłej firmy, podać jej adres (będzie potrzebny do korespondencji, a poza tym, każda działalność gospodarcza musi mieć adres wykonywania, nawet jeśli planujesz pracować z domu np. na umowie B2B).

Następnie musisz wybrać tzw. kod PKD (kod Polskiej Klasyfikacji Działalności), który określa rodzaj Twojej działalności gospodarczej — tutaj znajdziesz spis wszystkich możliwych kodów i wygodną wyszukiwarkę, która pomoże Ci znaleźć odpowiedni kod.

We wniosku możesz wpisać jeden główny kod PKD, który najlepiej opisze to, czym chcesz się zajmować, oraz dowolną liczbę kodów uzupełniających.

Przy zakładaniu jednoosobowej działalności gospodarczej musisz zaznaczyć, w jaki sposób chcesz rozliczać podatki. Do wyboru masz 4 możliwości, a jeśli nie wybierzesz żadnej z nich, automatycznie zadeklarujesz pierwszą z poniższych opcji:

• na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (stawka podatkowa 17% i 32%)
• według stawki liniowej (stawka podatkowa 19%)
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
• na zasadach karty podatkowej.

Przy stawce opodatkowany jest Twój dochód, a przychód — przy ryczałcie. W karcie podatkowej natomiast wysokość podatku określana jest przez naczelnika urzędu skarbowego na podstawie rodzaju i wielkości własnej działalności gospodarczej.

We wniosku musisz również wpisać wszystkie informacje o planach prowadzenia księgowości we własnej działalności gospodarczej. Możesz zdecydować się na uproszczoną ewidencję finansową — księgę przychodów i rozchodów lub pełną — w księgach rachunkowych.

Masz również obowiązek wpisać, kto będzie się tym zajmował. Możesz oczywiście rozliczać się sam, wynająć do tego firmę zewnętrzną lub zatrudnić księgowego (wtedy musisz wpisać go do ZUS-u!).

I to wszystko. Wypełniony wniosek złóż online — po utworzeniu konta w CEiDG, osobiście w urzędzie gminy lub telefonicznie. Po złożeniu i zaakceptowaniu wniosku otrzymasz numer REGON (chyba że już go masz — dostaje się go raz i nie zmienia się on przy zakładaniu kolejnej jednoosobowej działalności gospodarczej) i NIP.

To już oficjalne — jesteś przedsiębiorcą. Ale z pewnością przydadzą Ci się jeszcze inne informacje na temat własnej działalności gospodarczej.

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

3. Ile kosztuje założenie i prowadzenie działalności gospodarczej?

Na początek dobra wiadomość. Wyżej opisana procedura zakładania działalności gospodarczej jest darmowa. Nie musisz płacić ani przy składaniu wniosku do CEiDG przez internet, ani osobiście. Również zgłoszenie do ZUS-u własnej działalności gospodarczej jest darmowe.

Działalność gospodarcza — koszty. Składka ZUS 2022

Przy jednoosobowej działalności gospodarczej największe koszty związane są z płaceniem składek do ZUS-u: na ubezpieczenia społeczne (ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz (dobrowolnie) ubezpieczenie chorobowe, na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności możesz być zwolniony z płacenia ZUS-u. To tzw. Ulga na start. Później musisz zacząć płacić składki — ale przez 24 miesiące mogą zostać obniżone proporcjonalnie do Twoich dochodów.

Gdy wszystkie ulgi się skończą (albo w ogóle Cię nie dotyczą) będziesz płacił składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Inne koszty prowadzenia własnej działalności gospodarczej zależą oczywiście od liczby pracowników, których zatrudniasz, cen wynajmu lokalu, kupna auta i sprzętu biurowego oraz wszystkich niezbędnych narzędzi. O to nie musisz się oczywiście martwić, gdy jesteś sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem.

Własna działalność gospodarcza bez VAT

Zasadniczo każda osoba prowadząca własną działalność gospodarczą musi płacić VAT. Istnieje kilka wyjątków, gdy nie trzeba tego robić i można zostać zwolnionym z tego podatku.

Zwolnienie z płacenia VAT-u dotyczy przedsiębiorców, których dochody ze sprzedaży nie przekroczyły 200 000 zł w danym roku rozliczeniowym. To tzw. zwolnienie podmiotowe. Podatku nie płacą również osoby, które sprzedają towary lub usługi ustawowo zwolnione z VAT-u (zwolnienie przedmiotowe).

Umowa o pracę i działalność gospodarcza 2024 

Pracujesz na pełen etat na umowie o pracę i chcesz jednocześnie założyć jednoosobową działalność gospodarczą? Nie będą Cię obowiązywały podwójne składki na ZUS, jeśli Twoje wynagrodzenie będzie wyższe niż minimalna krajowa.

Podobnie będzie w przypadku jednoczesnej pracy na umowie zlecenie i prowadzenia własnej działalności gospodarczej — ale tylko, gdy te dwa źródła przychodów będą dotyczyły wykonywania takich samych czynności. Gdy robisz coś zupełnie innego w ramach działalności i umowy zlecenie, składki odprowadzane są podwójnie.

Działalność gospodarcza a emerytura i renta

Gdy osiągniesz wiek emerytalny (65 lat dla mężczyzn i 60 dla kobiet) oczywiście nie musisz przestawać prowadzić działalności gospodarczej. W jesieni życia również możesz założyć własną działalność gospodarczą.

Co ważne, po przejściu na emeryturę zostaniesz zwolniony ze składek społecznych na ZUS. Inaczej jest w przypadku renty — wtedy nadal musisz opłacać pełne świadczenia i nie dostaniesz żadnej ulgi.

Ponieważ wysokość składki emerytalnej jest zależna od wysokości składek wpłacanych przez cały okres aktywności zawodowej, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą niestety często nie mogą liczyć na wysokie świadczenie. 

4. Działalność nierejstrowana

Polskie prawo daje również możliwość prowadzenia tzw. działalności nierejestrowanej, czyli działalności gospodarczej bez rejestracji w CEiDG. Możesz to zrobić tylko w sytuacji, gdy Twoje przychody nie przekraczają 50% minimalnego wynagrodzenia.

Od 1 stycznia 2024 roku najniższa krajowa (czyli minimalne wynagrodzenie w ramach umowy o pracę) wynosi w Polsce 4242 zł, a od 1 lipca wzrośnie do 4300 zł. Jest to równowartość 3221,98 zł netto (od stycznia) i 3261,53 zł netto (od lipca) A więc jeśli zarobisz połowę powyższych kwot brutto z własnej działalności, nie musisz jej rejestrować. Oficjalnie nazywa się to nierejestrowaną działalnością gospodarczą. 

Korzyści z niezarejestrowanej działalności gospodarczej? Nie musisz płacić składek do ZUS-u ani podatku VAT, zgłaszać się do CEiDG, Urzędu Skarbowego i GUS. Natomiast masz obowiązek prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży, rozliczać przychody z działalności nierejestrowej w zeznaniu rocznym PIT-36 (możesz to zrobić, wypełniając e-PIT) oraz wystawiać faktury i rachunki na życzenie korzystających z Twoich usług.

Może zainteresują Cię również nasze poradniki: Praca dla nieletnich: sezonowa, wakacyjna, na stałe [+oferty] i Jak zostać deweloperem [też małym, od zera i bez pieniędzy]?

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Prowadzisz działalność gospodarczą i chcesz podzielić się swoim doświadczeniem? Zostaw komentarz pod artykułem. Chętnie poznam Twoją opinię.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.