1. Przerwa w pracy a Kodeks pracy: ile przerwy na 12 i 8 godzin?

Przerwa w pracy a Kodeks pracy: ile przerwy na 12 i 8 godzin?

Żaneta Spadło
Zaktualizowano:

Piszą o nas:

Każdemu pracownikowi w Polsce przysługuje przerwa w pracy, za którą należy się normalne wynagrodzenie. Tę kwestię reguluje Kodeks pracy. I tak przerwa w pracy przy komputerze będzie inna od przerwy śniadaniowej i tej, która przysługuje pracownikom młodocianym lub niepełnosprawnym.

Nie możesz się w tym połapać? Nie martw się — w tym artykule znajdziesz odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania związane z ustawową przerwą w pracy.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Przerwa w pracy a Kodeks pracy — ile trwa i po ilu godzinach przysługuje?

Najbardziej znanym rodzajem przerwy w pracy jest ta, która trwa 15 minut. Jest to tzw. przerwa śniadaniowa w pracy. Jest wliczana do czasu pracy (czyli należy się za nią wynagrodzenie) i przysługuje wszystkim osobom zatrudnionym na umowie o pracę, które pracują co najmniej 6 godzin dziennie.

Kodeks pracy reguluje ją w art. 134:

Ile trwa przerwa w pracy 8-godzinnej?

Art. 134. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.

Na pewno zauważyłeś, że 15 minut to minimalny czas przerwy śniadaniowej w pracy. Teoretycznie więc pracodawca mógłby przydzielić Ci przerwę trwającą dłużej niż kwadrans. Ale w praktyce mało która firma się na to decyduje.

Co istotne, przerwa śniadaniowa przysługuje pracownikowi w trakcie trwania pracy, a pracodawca może zdecydować, o której godzinie się ona odbędzie. Jednak pracownik nie może z tej przerwy zrezygnować, żeby np. wychodzić z biura 15 minut przed czasem.

Ile trwa przerwa w pracy 10- i 12-godzinnej?

Dokładnie tyle samo, czyli 15 minut — nawet jeśli jest to praca stojąca (np. w sklepie czy restauracji). O obowiązkowej przerwie w pracy Kodeks pracy mówi tylko tyle, że przysługuje ona osobom pracującym dziennie co najmniej 6 godzin, a nie „na każde 6 godzin pracy”.

Oznacza to również, że jeśli pracujesz w niepełnym wymiarze czasu pracy, np. na pół etatu, w ogóle nie będziesz mógł z takiej przerwy skorzystać.

Wielu pracowników nie jest z tego zadowolonych. Zwłaszcza że w niektórych krajach przerwy w pracy są dłuższe — np. w Niemczech pracownicy mogą liczyć na 30 lub nawet 45 minut przerwy, ale nie są one wliczane do czasu pracy.

Dodatkowa przerwa w pracy

Jeśli 15-minutowa przerwa w pracy okaże się zbyt krótka, pracodawca może wprowadzić dodatkową, maksymalnie godzinną przerwę, która nie będzie wliczana do czasu pracy. Kodeks pracy dopuszcza ją w art. 141:

Art. 141. § 1. Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę w pracy niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut, przeznaczoną na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych.

To oznacza, że za dodatkową przerwę w pracy nie otrzymasz wynagrodzenia (chyba że pracodawca zdecyduje inaczej). Ale w tym czasie będziesz mógł np. zjeść obiad w pracy, pójść na spacer, zrobić zakupy albo załatwić sprawę w urzędzie.

Niestety, będziesz też musiał zostać w pracy odpowiednio dłużej. Jeśli np. rozpoczynasz pracę o 8:00, ale firma zarządziła dodatkowe 30 minut przerwy, wyjdziesz z biura dopiero o 16:30. Jednak w praktyce zyskasz 45 minut wolnego w ciągu dnia (wspomniane 30 minut przerwy plus 15 minut przerwy śniadaniowej).

Podobnie jak w przypadku ustawowych 15 minut wolnego, pracodawca ma prawo sam określić, po ilu godzinach rozpocznie się dodatkowa przerwa w pracy. A jeśli zechce, może ją również połączyć z przerwą śniadaniową.

Na dodatkowy odpoczynek mogą też liczyć osoby pracujące w niektórych zawodach. Przykładowo, przerwa w pracy kierowcy wynosi co najmniej 30 minut (gdy czas pracy nie przekracza 9 godzin w ciągu doby) lub 45 minut (przy pracy dłuższej niż 9 godzin). Można ją dzielić na krótsze, 15-minutowe przerwy i odebrać najpóźniej po 6 godzinach jazdy.

A co z przerwą na papierosa w pracy? Przepisy nie przewidują czegoś takiego. Ale wielu przełożonych rozumie nałóg nikotynowy i przymyka oko na pracowników, którzy idą zapalić.

Nie musisz mieć doświadczenia w pisaniu CV. W kreatorze CV LiveCareer znajdziesz gotowe treści dla dowolnej branży i stanowiska, które wstawisz w CV jednym kliknięciem.

Stwórz CV terazkreator cv

2. Przerwa w pracy przy komputerze i w pracy fizycznej

Przy komputerze pracuje coraz więcej osób. Niestety — długie godziny przed monitorem negatywnie wpływają na zdrowie, a zwłaszcza wzrok pracowników.

Dlatego należy zadbać o właściwą ergonomię pracy przy komputerze. Ponadto osoby, których praca w pełni polega na korzystaniu z komputera, mają do dyspozycji dodatkowe 5 minut przerwy na każdą godzinę pracy, za które również należy im się wynagrodzenie.

Przerwy w pracy przy komputerze wynikają z przepisów BHP (dlatego nie można ich łączyć w jedną dłuższą przerwą). Wprowadza je rozporządzenie z dn. 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe:

§ 7. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:

1) łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała — przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub

2) co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Uwaga: w przypadku kobiet w ciąży przepisy przewidują dłuższą, co najmniej 10-minutową przerwę w pracy przed monitoremna każdą godzinę pracy, za którą również należy się wynagrodzenie.

Chcesz dobrze wykorzystać przerwę w pracy przy komputerze? Nie spędzaj jej na telefonie! W zamian wyjdź na zewnątrz, wypij kawę, porozmawiaj ze współpracownikami albo popatrz na zielone drzewa za oknem. Dzięki temu zadbasz o swój wzrok i zyskasz więcej energii do dalszej pracy.

Kodeks pracy nie przewiduje za to specjalnej przerwy dla pracowników fizycznych. Umożliwia natomiast wydłużenie przerwy w pracy szkodliwej dla zdrowia. Mówi o tym art. 145:

Art. 145. § 1. Skrócenie czasu pracy poniżej norm określonych w art. 129 § 1 dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia może polegać na ustanowieniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy albo na obniżeniu tych norm, a w przypadku pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie polega na wprowadzeniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy.

Według ustawy wykaz tych prac ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami (lub ich przedstawicielami) oraz po zasięgnięciu opinii lekarza, który sprawuje nad pracownikami profilaktyczną opiekę zdrowotną.

3. Przerwa w pracy na karmienie piersią, dla osób niepełnosprawnych i młodocianych

Kodeks pracy uwzględnia też inne dodatkowe przerwy w pracy. Zobacz, ile powinna trwać przerwa w pracy dla matek karmiących piersią, a ile dla osób niepełnosprawnych lub młodocianych.

Przerwa w pracy dla matek karmiących

Według przepisów dodatkowa przerwa w pracy na karmienie piersią również wlicza się do czasu pracy. Przepisy zezwalają na:

  • jedną przerwę 30-minutową, jeśli matka karmiąca pracuje od 4 do 6 godzin dziennie
  • dwie przerwy po 30 minut, jeśli matka karmiąca pracuje co najmniej 6 godzin w ciągu doby
  • dwie przerwy po 45 minut, jeśli matka karmi więcej niż jedno dziecko.

Jeżeli pracownicy przysługuje więcej niż jedna przerwa w pracy na karmienie piersią, można je łączyć w jedną dłuższą przerwę — godzinną lub półtoragodzinną. Reguluje to Kodeks pracy w art. 187:

Art. 187. § 1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.

§ 2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.

Jak widzisz, dodatkowa przerwa na karmienie w pracy nie przysługuje matce, która pracuje mniej niż 4 godziny w ciągu doby.

Przerwa w pracy dla niepełnosprawnych

Kodeks pracy przewiduje też dodatkową przerwę w pracy dla niepełnosprawnych, o której mówi ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w art. 17:

Art. 17. Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy (...).

Oznacza to, że osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności — poza krótszym czasem pracy, który wynosi 7 godzin na dobę — mogą liczyć na dodatkowy kwadrans wolnego w ciągu dnia. A zatem łączny czas przerwy w pracy dla niepełnosprawnych to 30 minut wliczane do czasu pracy.

Przerwa w pracy dla osób młodocianych

Pracownicy młodociani — czyli tacy, którzy mają od 15 do 18 lat — mogą liczyć na dodatkowe 30 minut wolnego w ciągu dnia, jeśli ich wymiar czasu pracy przekracza 4,5 godziny. Mówi o tym art. 202 Kodeksu pracy:

Art. 202. § 31. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.

Ponadto czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6, a powyżej 16 lat — 8 godzin na dobę.

Zobacz też nasze poradniki: Promesa zatrudnienia — wzór PDF i Word i Aneks do umowy o pracę — wzór. Zmiana wynagrodzenia i etatu.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listukreator listu motywacyjnego

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Czy uważasz, że zapisy Kodeksu pracy są wystarczające? A może ustawowa przerwa w pracy powinna być dłuższa? Zostaw swój komentarz na forum poniżej.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.

O autorze

Żaneta Spadło
Żaneta Spadło

Żaneta Spadło jest ekspertką ds. kariery i pisarką, cytowaną m.in. przez Forbes Woman Polska, Rzeczpospolitą, PulsHR, Polską Agencję Prasową, Polskę Press, Dzień Dobry TVN i Puls Biznesu. Jako absolwentka dziennikarstwa i medioznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, od ponad 10 lat działa w marketingu i mediach. Od 2019 roku Żaneta pisze oparte na eksperckiej wiedzy, badaniach i własnym doświadczeniu artykuły poradnikowe z zakresu szukania pracy, pisania dokumentów aplikacyjnych, prawa pracy i autoprezentacji, zgodne z oficjalnymi wytycznymi LiveCareer. W 2021 roku napisała kompleksowy e-book dla czytelników LiveCareer, zatytułowany „Jak napisać świetne CV i dostać pracę”.

Obserwuj nas

Oceń ten artykuł:

Przerwa w pracy

Średnia:

Dziękujemy za ocenę naszego artykułu!
5  (2 oceny)

Chcesz stworzyć skuteczne CV?

Wypróbuj kreator CV za darmo
Skuteczne CV

Podobne artykuły

Piszą o nas: