Stwórz profesjonalne CV teraz!
Przerwa w pracy a Kodeks pracy: ile przerwy na 12 i 8 godzin?
Piszą o nas:
Każdemu pracownikowi w Polsce przysługuje przerwa w pracy, za którą należy się normalne wynagrodzenie. Tę kwestię reguluje Kodeks pracy. I tak przerwa w pracy przy komputerze będzie inna od przerwy śniadaniowej i tej, która przysługuje pracownikom młodocianym lub niepełnosprawnym.
Nie możesz się w tym połapać? Nie martw się — w tym artykule znajdziesz odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania związane z ustawową przerwą w pracy.
Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.
Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.
1. Przerwa w pracy a Kodeks pracy — ile trwa i po ilu godzinach przysługuje?
Najbardziej znanym rodzajem przerwy w pracy jest ta, która trwa 15 minut. Jest to tzw. przerwa śniadaniowa w pracy. Jest wliczana do czasu pracy (czyli należy się za nią wynagrodzenie) i przysługuje wszystkim osobom zatrudnionym na umowie o pracę, które pracują co najmniej 6 godzin dziennie.
Kodeks pracy reguluje ją w art. 134:
Ile trwa przerwa w pracy 8-godzinnej?
Art. 134. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.
Na pewno zauważyłeś, że 15 minut to minimalny czas przerwy śniadaniowej w pracy. Teoretycznie więc pracodawca mógłby przydzielić Ci przerwę trwającą dłużej niż kwadrans. Ale w praktyce mało która firma się na to decyduje.
Co istotne, przerwa śniadaniowa przysługuje pracownikowi w trakcie trwania pracy, a pracodawca może zdecydować, o której godzinie się ona odbędzie. Jednak pracownik nie może z tej przerwy zrezygnować, żeby np. wychodzić z biura 15 minut przed czasem.
Ile trwa przerwa w pracy 10- i 12-godzinnej?
Dokładnie tyle samo, czyli 15 minut — nawet jeśli jest to praca stojąca (np. w sklepie czy restauracji). O obowiązkowej przerwie w pracy Kodeks pracy mówi tylko tyle, że przysługuje ona osobom pracującym dziennie co najmniej 6 godzin, a nie „na każde 6 godzin pracy”.
Oznacza to również, że jeśli pracujesz w niepełnym wymiarze czasu pracy, np. na pół etatu, w ogóle nie będziesz mógł z takiej przerwy skorzystać.
Wielu pracowników nie jest z tego zadowolonych. Zwłaszcza że w niektórych krajach przerwy w pracy są dłuższe — np. w Niemczech pracownicy mogą liczyć na 30 lub nawet 45 minut przerwy, ale nie są one wliczane do czasu pracy.
Dodatkowa przerwa w pracy
Jeśli 15-minutowa przerwa w pracy okaże się zbyt krótka, pracodawca może wprowadzić dodatkową, maksymalnie godzinną przerwę, która nie będzie wliczana do czasu pracy. Kodeks pracy dopuszcza ją w art. 141:
Art. 141. § 1. Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę w pracy niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut, przeznaczoną na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych.
To oznacza, że za dodatkową przerwę w pracy nie otrzymasz wynagrodzenia (chyba że pracodawca zdecyduje inaczej). Ale w tym czasie będziesz mógł np. zjeść obiad w pracy, pójść na spacer, zrobić zakupy albo załatwić sprawę w urzędzie.
Niestety, będziesz też musiał zostać w pracy odpowiednio dłużej. Jeśli np. rozpoczynasz pracę o 8:00, ale firma zarządziła dodatkowe 30 minut przerwy, wyjdziesz z biura dopiero o 16:30. Jednak w praktyce zyskasz 45 minut wolnego w ciągu dnia (wspomniane 30 minut przerwy plus 15 minut przerwy śniadaniowej).
Podobnie jak w przypadku ustawowych 15 minut wolnego, pracodawca ma prawo sam określić, po ilu godzinach rozpocznie się dodatkowa przerwa w pracy. A jeśli zechce, może ją również połączyć z przerwą śniadaniową.
Na dodatkowy odpoczynek mogą też liczyć osoby pracujące w niektórych zawodach. Przykładowo, przerwa w pracy kierowcy wynosi co najmniej 30 minut (gdy czas pracy nie przekracza 9 godzin w ciągu doby) lub 45 minut (przy pracy dłuższej niż 9 godzin). Można ją dzielić na krótsze, 15-minutowe przerwy i odebrać najpóźniej po 6 godzinach jazdy.
A co z przerwą na papierosa w pracy? Przepisy nie przewidują czegoś takiego. Ale wielu przełożonych rozumie nałóg nikotynowy i przymyka oko na pracowników, którzy idą zapalić.
Nie musisz mieć doświadczenia w pisaniu CV. W kreatorze CV LiveCareer znajdziesz gotowe treści dla dowolnej branży i stanowiska, które wstawisz w CV jednym kliknięciem.
2. Przerwa w pracy przy komputerze i w pracy fizycznej
Przy komputerze pracuje coraz więcej osób. Niestety — długie godziny przed monitorem negatywnie wpływają na zdrowie, a zwłaszcza wzrok pracowników.
Dlatego należy zadbać o właściwą ergonomię pracy przy komputerze. Ponadto osoby, których praca w pełni polega na korzystaniu z komputera, mają do dyspozycji dodatkowe 5 minut przerwy na każdą godzinę pracy, za które również należy im się wynagrodzenie.
Przerwy w pracy przy komputerze wynikają z przepisów BHP (dlatego nie można ich łączyć w jedną dłuższą przerwą). Wprowadza je rozporządzenie z dn. 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe:
§ 7. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:
1) łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała — przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub
2) co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Uwaga: w przypadku kobiet w ciąży przepisy przewidują dłuższą, co najmniej 10-minutową przerwę w pracy przed monitoremna każdą godzinę pracy, za którą również należy się wynagrodzenie.
Chcesz dobrze wykorzystać przerwę w pracy przy komputerze? Nie spędzaj jej na telefonie! W zamian wyjdź na zewnątrz, wypij kawę, porozmawiaj ze współpracownikami albo popatrz na zielone drzewa za oknem. Dzięki temu zadbasz o swój wzrok i zyskasz więcej energii do dalszej pracy.
Kodeks pracy nie przewiduje za to specjalnej przerwy dla pracowników fizycznych. Umożliwia natomiast wydłużenie przerwy w pracy szkodliwej dla zdrowia. Mówi o tym art. 145:
Art. 145. § 1. Skrócenie czasu pracy poniżej norm określonych w art. 129 § 1 dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia może polegać na ustanowieniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy albo na obniżeniu tych norm, a w przypadku pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie polega na wprowadzeniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy.
Według ustawy wykaz tych prac ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami (lub ich przedstawicielami) oraz po zasięgnięciu opinii lekarza, który sprawuje nad pracownikami profilaktyczną opiekę zdrowotną.
3. Przerwa w pracy na karmienie piersią, dla osób niepełnosprawnych i młodocianych
Kodeks pracy uwzględnia też inne dodatkowe przerwy w pracy. Zobacz, ile powinna trwać przerwa w pracy dla matek karmiących piersią, a ile dla osób niepełnosprawnych lub młodocianych.
Przerwa w pracy dla matek karmiących
Według przepisów dodatkowa przerwa w pracy na karmienie piersią również wlicza się do czasu pracy. Przepisy zezwalają na:
- jedną przerwę 30-minutową, jeśli matka karmiąca pracuje od 4 do 6 godzin dziennie
- dwie przerwy po 30 minut, jeśli matka karmiąca pracuje co najmniej 6 godzin w ciągu doby
- dwie przerwy po 45 minut, jeśli matka karmi więcej niż jedno dziecko.
Jeżeli pracownicy przysługuje więcej niż jedna przerwa w pracy na karmienie piersią, można je łączyć w jedną dłuższą przerwę — godzinną lub półtoragodzinną. Reguluje to Kodeks pracy w art. 187:
Art. 187. § 1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.
§ 2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.
Jak widzisz, dodatkowa przerwa na karmienie w pracy nie przysługuje matce, która pracuje mniej niż 4 godziny w ciągu doby.
Przerwa w pracy dla niepełnosprawnych
Kodeks pracy przewiduje też dodatkową przerwę w pracy dla niepełnosprawnych, o której mówi ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w art. 17:
Art. 17. Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy (...).
Oznacza to, że osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności — poza krótszym czasem pracy, który wynosi 7 godzin na dobę — mogą liczyć na dodatkowy kwadrans wolnego w ciągu dnia. A zatem łączny czas przerwy w pracy dla niepełnosprawnych to 30 minut wliczane do czasu pracy.
Przerwa w pracy dla osób młodocianych
Pracownicy młodociani — czyli tacy, którzy mają od 15 do 18 lat — mogą liczyć na dodatkowe 30 minut wolnego w ciągu dnia, jeśli ich wymiar czasu pracy przekracza 4,5 godziny. Mówi o tym art. 202 Kodeksu pracy:
Art. 202. § 31. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.
Ponadto czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6, a powyżej 16 lat — 8 godzin na dobę.
Zobacz też nasze poradniki: Promesa zatrudnienia — wzór PDF i Word. Co to jest? i Aneks do umowy o pracę — wzór. Zmiana wynagrodzenia i etatu.
Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.
Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.
Czy uważasz, że zapisy Kodeksu pracy są wystarczające? A może ustawowa przerwa w pracy powinna być dłuższa? Zostaw swój komentarz na forum poniżej.
Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?
Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.
O autorze
Żaneta Spadło jest ekspertką ds. kariery i pisarką, cytowaną m.in. przez Forbes Woman Polska, Rzeczpospolitą, PulsHR, Polską Agencję Prasową, Polskę Press, Dzień Dobry TVN i Puls Biznesu. Jako absolwentka dziennikarstwa i medioznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, od ponad 10 lat działa w marketingu i mediach. Od 2019 roku Żaneta pisze oparte na eksperckiej wiedzy, badaniach i własnym doświadczeniu artykuły poradnikowe z zakresu szukania pracy, pisania dokumentów aplikacyjnych, prawa pracy i autoprezentacji, zgodne z oficjalnymi wytycznymi LiveCareer. W 2021 roku napisała kompleksowy e-book dla czytelników LiveCareer, zatytułowany „Jak napisać świetne CV i dostać pracę”.
Oceń ten artykuł:
Przerwa w pracy
Średnia:
Dziękujemy za ocenę naszego artykułu!
4 (24 oceny)
Chcesz stworzyć skuteczne CV?
Wypróbuj kreator CV za darmo
Piszą o nas: