Pokolenie Z - co to jest? Charakterystyka gen Z na rynku pracy

Ta dzisiejsza młodzież… ciągle gapi się w telefony, ogląda głupoty na YouTube, wszystko ma podane na tacy i tylko wymaga — na pewno wielokrotnie słyszałeś taką opinię o tzw. pokoleniu Z, inaczej nazywanego generacją Z (w skrócie gen Z).

Czy to prawda? W tym artykule przeczytasz, kim dokładnie są przedstawiciele pokolenia Z, co ich charakteryzuje i czy naprawdę całe życie spędzają w internecie. Zobaczysz również, jak wygląda sytuacja gen Z na obecnym rynku pracy.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Pokolenie Z — co to? Cechy i charakterystyka generacji Z

Najczęściej pokoleniem Z określa się grupę osób urodzonych pomiędzy 1995 r. a 2012 r. (od drugiej połowy lat 90. XX w. do końca pierwszej dekady XXI w.). Nazywa się ich również gen Z,  zoomersami, post-millenialsami lub iGen (od Internet Generation). 

Pokolenie Z to następcy milenialsów (Pokolenia Y). Najczęściej są dziećmi osób z pokolenia X.

Najbardziej charakterystyczną cechą zetek jest to, że są pierwszym pokoleniem, które od najmłodszych lat ma dostęp do nowoczesnych technologii, przede wszystkim internetu i smartphone’ów — niektórzy mówią nawet, że dla Gen Z życie wirtualne jest ważniejsze niż realne. Stąd pewnie część negatywnych przekonań o przedstawicielach tej generacji.

Oczywiście, nie ma sensu ukrywać, że technologia używana w nadmiarze jest szkodliwa. Badania pokazują np. że m.in. przez łatwy dostęp do mediów społecznościowych pokolenie Z ma duże deficyty snu i problemy z długim skupieniem uwagi (oprócz tego problemy ze snem są spowodowane bardzo szybkim tempem życia i niemożliwością dostosowania się do własnego chronotypu).

Ale, poza nadmiernym korzystaniem z technologii, o Pokoleniu Z krąży wiele negatywnych opinii. Często słyszymy, że są roszczeniowi, wszystko mają podane na tacy, ich życie jest proste i bezproblemowe — a mimo to przesadnie narzekają i chcą jeszcze większych ułatwień (zresztą wiele osób mówiło bardzo podobne rzeczy o millenialsach).

To jednak błędne przekonanie. Większość przedstawicieli Generacji Z, w przeciwieństwie do milenialsów, dorastała w czasach globalnego kryzysu finansowego — po gospodarczej zapaści w Stanach Zjednoczonych z 2008 r.

W związku z tym ich dorastaniu towarzyszyło pogłębienie się rozwarstwienia społecznego, wzrastające bezrobocie oraz związana z nimi gorsza perspektywa na awans społeczny do klasy średniej lub wyższej i dobrobyt.

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

Wiele osób wskazuje też na to, że i milenialsi i Generacja Z znacznie później się usamodzielniają — ich przedstawiciele dłużej mieszkają w domach rodzinnych. Prawdopodobnie nie wynika to jednak z chęci odroczenia odpowiedzialności i wchodzenia w dorosłość, a problemów na rynku nieruchomości (brak mieszkań, ich ogromne ceny, problemy ze zdolnością kredytową). Pozostanie z rodzicami to pragmatyzm, a nie lenistwo. 

Niektórzy badacze mówią, że amerykańskie zetki to pokolenie wojenne — większość z nich zaczynała dorastać w momencie ataku z World Trade Centre w 2001 r. i obserwowała wojny w Afganistanie i Iraku, i straciła w nich bliskich. To powoduje, że generacja Z ma niskie poczucie bezpieczeństwa i uważa, że świat za niebezpieczny.

Warto przy okazji dodać, że wśród pokolenia Z jest więcej osób z wyższym wykształceniem, niż w poprzednich generacjach. Jednocześnie większość zetek jest biedniejsza od swoich rodziców i ma mniejsze szanse na zgromadzenie kapitału ekonomicznego, co może prowadzić do frustracji.

Gen Z w rozwiniętych krajach zachodnich to osoby lepiej wychowane i uprzejmiejsze niż przedstawiciele poprzednich generacji, mają mniejsze też tendencje do ryzykownych zachowań (piją mniej alkoholu, później przechodzą inicjację seksualną). Ponadto, chętniej i więcej niż milenialsi oszczędzają. W Pokoleniu Z jest też mniej ciąż wśród nastolatek.

Zarazem wśród przedstawicieli pokolenia Z wzrasta odsetek osób z zaburzeniami i chorobami psychicznymi — depresji, nerwicy, zaburzeń lękowych. Na szczęście w społeczeństwie wzrasta również świadomość o tym, jak ważne jest zdrowie psychiczne i jak szkodliwa jest tabuizacja zaburzeń psychicznych. 

Warto jednak zauważyć, że większość powyższych obserwacji i analiz bazuje na uogólnieniach. Trudno jest scharakteryzować tak ogromną liczbę osób (pokolenie Z to obecnie ponad 20% światowej populacji) — zresztą każda próba opisu pokoleń musi być uproszczona. Dodatkowo większość przedstawicieli pokolenia Z właśnie wchodzi w dorosłość i trudno postawić na ich temat pełną diagnozę.

Podsumujmy jednak, czego dowiedzieliśmy się na temat Gen Z:

Pokolenie Z — charakterystyka

• urodzeni w latach 1995-2012
• od dziecka mają dostęp do najnowszych technologii
• nie wyobrażają sobie życia bez internetu i spędzają wiele czasu w sieci
• są lepiej wykształceni niż swoi rodzice, ale mają mniej perspektyw finansowych
• są pragmatyczni w przeciwieństwie do idealistycznych milenialsów
• zmagają się z problemami psychicznymi i ponoszą konsekwencje wyborów swoich rodziców (pokolenie X) i dziadków (pokolenie baby boomers)
• chcą oszczędzać i zapewnić sobie stabilność i bezpieczeństwo
• cenią indywidualizm oraz możliwość budowania i wyrażania własnej tożsamości oraz asertywność

Pokolenie Z a milenialsi – podobieństwa i różnice

Zetki bardzo często porównuje się do swoich poprzedników – milenialsów. Ze względu na oswojenie z technologią oraz dynamicznie zmieniającą się sytuację gospodarczą na świecie, gen Z często zupełnie inaczej podchodzi do pracy, zakupów i pieniędzy. 

• milenialsi są bardziej idealistyczni niż pokolenie Z – starsi przedstawiciele gen Z dorastali w czasach kryzysu gospodarczego, a wielu milenialsów doświadczyło prosperity. Dlatego też zetki są pragmatykami, zwłaszcza jeśli chodzi o pracę i życie zawodowe
• dla pokolenia Z bardzo ważna jest autentyczność – paradoksalnie, bo w internecie większość treści jest przecież tworzona pod publikę albo aby dobrze wyświetlały ją algorytmy. Wiadomo jednak, że w pokoleniu Z popularniejszy jest bardziej swobodny i mniej perfekcyjny styl ubierania oraz makijażu (tzw. estetyka clean girl) oraz swobodne mówienie o codzienności, problemach i niedoskonałościach
• millenialsi chętniej kupują online, a zetki w sklepach stacjonarnych
• dla pokolenia Z ważna jest stabilna i pewna praca, a dla milenialsów elastyczność i work-life balance
• generacja Z ceni bezpośrednią informację zwrotną, a pokolenie Y jest bardziej wrażliwe na krytykę i woli pozytywny feedback
• pokolenie Z korzysta dużo więcej z wizualnych środków przekazu i chętniej używa YouTube'a, Instagrama i przede wszystkim TikToka, a milenialsi spędzają więcej czasu w starszych mediach społecznościowych jak Facebook czy LinkedIn i preferują przekaz pisemny
• generacja Z dużo chętniej angażuje się w działania aktywistyczne i społecznie.

Zobaczmy teraz dokładniej,  jak gen Z radzi sobie na rynku pracy i jak postrzegają ich pracodawcy?

2. Pokolenie Z a rynek pracy. Perspektywy, oczekiwania i rozczarowania

Wiemy już, że pokolenie Z (w krajach zachodnich) jest dobrze wykształcone i sprawnie porusza się w nowych technologiach. Ponadto badania pokazują, że i milenialsi i pokolenie Z chcą się rozwijać i zdobywać nowe umiejętności, co docenia bardzo wielu pracodawców.

Jednocześnie przedsiębiorcy narzekają na wysokie wymagania przedstawicieli gen Z — twierdzą, że brakuje im kompetencji zawodowych w CV, a oczekują bardzo wiele. Kwestią dyskusyjną jest, czy rzeczywiście wynika to z roszczeniowości młodych dorosłych, czy raczej z braku poczucia bezpieczeństwa, nikłych perspektyw utrzymania stabilności finansowej i dobrze płatnego zawodu oraz po prostu znajomości praw pracowniczych i mechanizmów rynkowych.

Dodatkowo pracodawcy uznają pokolenie Z za nielojalne. Rzeczywiście, jak pokazują badania wiele zetek często zmienia pracę i przebranżawia się, ale jednocześnie pragnie stabilności i jest gotowa zatrudnić się na dłużej w jednej firmie. Z tej samej analizy wynika też, że generacja Z wcale nie chce robić kariery szybko — ceni za to możliwość planowania swoich działań.

W miejscu pracy gen Z najwyżej ceni sobie dobrą atmosferę, szacunek do własnej osoby, możliwości rozwoju, bycie docenianym, wysokie zarobki, elastyczność. Osoby z tego pokolenia liczą również na konstruktywny feedback i nie lubią podejmować ryzyka zawodowego.

Czym chcieliby zawodowo zajmować się przedstawiciele generacji Z? Amerykańskie badania pokazują, że wiele z nich chciałoby zarabiać, pracując przez internet w social mediach. 

Warto jednak dodać, że wielu młodych dorosłych nie ma pomysłu na swoją karierę i pierwszą pracę oraz czuje się niepewnie ze swoimi umiejętnościami i doświadczeniem zawodowym. Jednocześnie sporo z nich widzi swoją przyszłość zawodową, jako wysoko wyspecjalizowanych ekspertów: specjalistów w wąskich dziedzinach, często związanych z nowymi technologiami.

Nie ulega więc wątpliwości, że wpływ na wybory zawodowe generacji Z ma trudna sytuacja gospodarcza i pragnienie stabilizacji. Z drugiej zaś strony, pokolenie, które dorastało wraz z internetem, chętnie wybiera zawody związane z nowymi technologiami.

Zobacz również nasz poradnik: Praca dla nieletnich: sezonowa, wakacyjna, na stałe [+oferty].

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.