Analiza SWOT: co to? Przykłady, jak ją stosować w biznesie

Analiza SWOT to popularna technika porządkowania i weryfikowania informacji, która służy m.in. jako metoda strategicznej analizy przedsiębiorstwa. Nazwa SWOT to akronim od angielskich słów: strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse) i threats (zagrożenia).

W tym artykule wyjaśnię Ci, co to jest analiza SWOT firmy lub osoby. Podam Ci wady i zalety tej metody oraz przedstawię przykładową analizę SWOT dla wybranych przedsiębiorstw. Ta wiedza pozwoli Ci wybrać właściwy kierunek rozwoju i podjąć dobre decyzje biznesowe.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Analiza SWOT — na czym polega? Szanse i zagrożenia, mocne i słabe strony

Analiza SWOT to często pierwszy etap analizy strategicznej przedsiębiorstwa. Umożliwia opracowanie strategii działania opartej na mocnych i słabych stronach firmy, a także wykorzystywaniu szans przy jednoczesnym eliminowaniu zagrożeń. 

To bardzo ważne — badania dowodzą, że planowanie strategiczne zwiększa produktywność organizacji dzięki lepszej alokacji zasobów.

Prostota i uniwersalizm metody SWOT sprawiają, że może ona służyć zarówno do wstępnej oceny środowiska i otoczenia organizacji, jak i analizy projektu, planu biznesowego lub pracy wybranego działu firmy. Jej podstawowe założenia zostały opracowane w latach 50. i 60. przez naukowców i konsultantów biznesowych związanych z Harvard Business School.

Dobra analiza SWOT wymaga dokładnego researchu, a następnie pogrupowania informacji w czterech kategoriach:

• S (Strengths) – silne strony
• W (Weaknesses) – słabe strony
• O (Opportunities) – szanse
• T (Threats) – zagrożenia.

Zobacz, co należy rozumieć przez każdy z tych komponentów.

Silne i słabe strony (analiza SWOT)

Mocne i słabe strony w analizie SWOT to czynniki wewnętrzne, które świadczą o sile lub słabości danej firmy. Ich analiza powinna obejmować następujące obszary działania firmy:

• wiedza i zasoby ludzkie
• finanse i zarządzanie
• narzędzia realizacji procesów biznesowych
• produkcja, technologia, logistyka, badania i rozwój
• sprzedaż i obsługa klienta.

Do silnych stron firmy można więc zaliczyć m.in.: wysokie kwalifikacje pracowników, zgromadzone oszczędności czy nowoczesne maszyny, które pozwalają oszczędzić czas i pieniądze. Słabą stroną będzie natomiast duża rotacja pracowników lub ograniczony proces produkcyjny, który wpływa na niską jakość oferowanego towaru.

Szanse i zagrożenia (analiza SWOT)

Szanse i zagrożenia to w analizie SWOT zewnętrzne zjawiska i procesy, które wpływają na rozwój oraz ekspansję firmy. Są to różne czynniki:

• prawne
• polityczne
• ekonomiczne
• technologiczne
• społeczno-kulturowe
• etyczne
• środowiskowe.

Zatem w analizie SWOT przykładem szans może być wzrost popytu na dany produkt lub usługę albo otwarcie nowego rynku. Do zagrożeń można zaś zaliczyć m.in. zmiany prawne, które wymuszają wzrost kosztów produkcji, otwarcie zakładów oferujących lepsze warunki zatrudnienia w tej samej okolicy, nowe podatki czy też działalność konkurencji.

Oto przykład macierzy strategicznej do analizy SWOT firmy:

Jak widzisz, metoda SWOT polega na analizie wewnętrznych i zewnętrznych czynników, które razem stanowią o sytuacji rynkowej przedsiębiorstwa. Silne strony i słabe strony to obszary, które zależą bezpośrednio od nas, natomiast szanse i zagrożenia to czynniki obiektywne, na które nie mamy wpływu.

O ten sam zestaw czynników opiera się analiza TOWS. Zaproponował ją H. Weinrich w latach 80. po badaniach przeprowadzonych w zakładach Volkswagena.

Analiza TOWS a SWOT

Analiza TOWS to zmodyfikowana wersja analizy SWOT. Różnica polega na tym, że w tej metodzie ocena przebiega od zewnątrz do wewnątrz, a zaczyna się ją od zagrożeń i słabych stron. Dlaczego?

Weinrich uważał, że wadą analizy SWOT jest zbyt mocne koncentrowanie się na zaletach oraz wynikające z tego mało krytyczne podejście do zagrożeń. Sądził, że analizę firmy należy zacząć od czynników negatywnych, a potem zastanowić się, jak za pomocą pozostałych można je zniwelować.

Co istotne — zarówno analizę SWOT, jak i TOWS możesz wykorzystać też do oceny samego siebie. Te metody mogą Ci się przydać, gdy będziesz chciał znaleźć pracę albo spróbujesz się przebranżowić lub przekwalifikować. Wówczas w kolejnych rubrykach możesz uwzględnić m.in. sytuację na lokalnym rynku pracy, swoje pozytywne i negatywne cechy charakteru, umiejętności z CV lub doświadczenie zawodowe.

Nie musisz mieć doświadczenia w pisaniu CV. W kreatorze CV LiveCareer znajdziesz gotowe treści dla dowolnej branży i stanowiska, które wstawisz w CV jednym kliknięciem.

Stwórz CV teraz

2. Jak zrobić analizę SWOT firmy krok po kroku?

Żeby analiza SWOT była miarodajna, powinni ją przeprowadzić wykwalifikowani pracownicy lub grupa kierowników różnego szczebla w danej firmie. Jej wykonanie można też zlecić konsultantom zewnętrznym.

A jak zrobić analizę SWOT firmy w 6 krokach?

1. Na początku zbierz zespół. Określ cel oraz przedmiot analizy SWOT przedsiębiorstwa i wyjaśnij wszystkim zaangażowanym osobom sens działań analitycznych — czyli co i dlaczego chcecie osiągnąć.
   
   
2. Przedstaw uczestnikom przyjęte procedury analizy SWOT. Wyjaśnij, co dokładnie należy rozumieć pod każdym z pojęć i podaj przykłady, które je zobrazują. Zachęć do zadawania pytań, by już na tym etapie rozwiać ewentualne wątpliwości.
   
   
3. Zleć członkom zespołu dokładny research oraz opracowanie indywidualnej analizy zalet, wad oraz szans i zagrożeń, które w ich oczach będą strategiczne dla firmy.
   
   
4. Opracuj wspólną macierz analizy SWOT i wpisz tam czynniki wymienione przez wszystkich członków zespołu. Wyeliminuj te, które są nieistotne strategicznie. Uspójnij język — tak by nikt nie miał wątpliwości co do znaczenia poszczególnych pojęć.
   
   
5. Przeprowadź z zespołem dyskusję na temat wniosków płynących z analizy. Spróbujcie spojrzeć na wyniki z różnych punktów widzenia. Możecie przyznać punkty poszczególnym czynnikom w zależności od ich wagi: od -2 do 0 dla słabych stron i zagrożeń oraz od 0 do +2 dla mocnych stron i szans.
   
   
6. Na podstawie wyników opracuj wstępną strategię działania, która w dalszej kolejności zostanie uszczegółowiona i wdrożona przez kierownictwo firmy.

3. Analiza SWOT a strategie przedsiębiorstwa

W analizie SWOT wyróżniamy cztery strategie działania, które może obrać firma: agresywną, defensywną, konkurencyjną i konserwatywną. Wszystko zależy od tego, które pola na macierzy SWOT będą dominować nad pozostałymi, czyli dostaną najwięcej punktów.

1. Strategia agresywna (dominują mocne strony i szanse) — to najlepsza możliwa sytuacja. Ta strategia polega na silnej ekspansji firmy oraz wykorzystywaniu nadarzających się okazji.
   
   
2. Strategia konserwatywna (dominują mocne strony i zagrożenia) — należy ją rozważyć, gdy firma ma wewnętrzny potencjał, ale niesprzyjające otoczenie uniemożliwia jej intensywny rozwój. Ta strategia zakłada, że należy wykorzystać mocne strony, aby poradzić sobie z zagrożeniami z zewnątrz.
   
   
3. Strategia konkurencyjna (dominują słabe strony i szanse) — polega na wykorzystywaniu szans przy jednoczesnym eliminowaniu słabych stron przedsiębiorstwa. Zaletą tej sytuacji jest przyjazne otoczenie, dzięki któremu firma może utrzymywać swoją pozycję na rynku.
   
   
4. Strategia defensywna (dominują słabe strony i zagrożenia) — jeśli czynniki negatywne przeważają nad pozytywnymi, istnieje ryzyko upadku przedsiębiorstwa. Dlatego należy skupić się na przetrwaniu organizacji (np. połączeniu się z inną firmą).

Oczywiście analiza SWOT ma też wady. Przede wszystkim jest podatna na subiektywizm, a jej rezultaty często są oczywiste lub prowadzą do błędnych interpretacji. Poza tym nie wszystkie istotne dla firmy czynniki da się zamknąć w kategoriach zalet, wad, szans i zagrożeń. A część przedsiębiorstw, mimo wcześniejszych założeń, wcale nie korzysta z tak opracowanej strategii.

To wszystko sprawia, że ta metoda — choć popularna — bywa kwestionowana. Jeśli więc zależy Ci na miarodajnych wynikach, analizę SWOT potraktuj jako punkt wyjścia do dalszej oceny sytuacji strategicznej przedsiębiorstwa. Pomogą Ci w tym m.in.:

• analiza ASTRA
• analiza PEST
• koncepcja pięciu sił Portera
• scenariusze stanów otoczenia
• scenariusze możliwych zdarzeń
• scenariusze symulacyjne.

Przykładową analizę SWOT przedsiębiorstwa zobaczysz w kolejnym rozdziale.

4. Analiza SWOT — przykłady dla różnych firm

No dobrze — wiesz już, co to jest analiza SWOT, na czym polega i jak ją przeprowadzić. Ale jak to wygląda w praktyce?

Oto przykłady analizy SWOT przedsiębiorstw różnego typu.

Analiza SWOT restauracji — przykład

Silne strony

• dobrze przeszkolona załoga
• zgromadzone oszczędności na wynajem lokalu i opłatę pracowników przez pierwsze 3 miesiące
• wysoka jakość używanych składników
• elastyczna forma biznesu (sprzedaż na miejscu i z dowozem)

Słabe strony

• brak doświadczenia w prowadzeniu restauracji
• lokalizacja na obrzeżach miasta 
• konieczność zakupu i przystosowania samochodu do transportu żywności
• nowa, jeszcze nieznana marka

Szanse

• nowe trendy w odżywianiu (rosnące zapotrzebowanie na żywność zdrową i wegetariańską)
• popularność zamówień z dowozem
• rosnąca liczba koncertów i festiwali w okresie letnim

Zagrożenia

• wysoki koszt utrzymania restauracji
• otwarcie 2 podobnych lokali w tym samym mieście
• wysokie wymagania sanepidu.

Taką analizę można też przedstawić w formie graficznej:

Analiza SWOT firmy transportowej — przykład

Silne strony

• doświadczeni kierowcy (mała rotacja pracowników)
• wdrożony system zarządzania jakością ISO
• ceny za usługi są niższe niż u konkurencji
• zoptymalizowane koszty funkcjonowania firmy

Słabe strony

• zbliżający się wiek emerytalny u 20% kierowców
• wysokie raty leasingowe
• 5 pojazdów wymaga naprawy
• słaby marketing

Szanse

• rosnący popyt na usługi transportowe
• poprawa stanu technicznego dróg
• możliwość otrzymania dotacji unijnych
• otwarcie nowych rynków międzynarodowych

Zagrożenia

• większa liczba przewoźników w Polsce i Europie (duża konkurencja)
• narastające zatłoczenie dróg
• pojawienie się nowych kar i wymagań stawianych kierowcom
• rosnące koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

Na tej samej zasadzie możesz zrobić osobistą analizę SWOT. W ten sposób zgromadzisz informacje o swoich atutach z CV, które następnie będziesz mógł wykorzystać, pisząc o sobie w CV lub liście motywacyjnym.

Zobacz też: Crowdsourcing: co to? Definicja i przykłady z Polski i świata i Burza mózgów — co to jest [definicja]. Przykłady i metody.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

A Ty co myślisz o analizie SWOT? Czy stosowałeś już tę metodę w praktyce? Podziel się swoją opinią w komentarzu pod tym artykułem.