1. Wymiar czasu pracy 2023: liczba godzin na 1/1, 1/2 i 3/4 etatu

Wymiar czasu pracy 2023: liczba godzin na 1/1, 1/2 i 3/4 etatu

Żaneta Spadło
Zaktualizowano:

Piszą o nas:

Wymiar czasu pracy jest to norma godzin pracy, która obowiązuje w przyjętym okresie rozliczeniowym (np. w danym miesiącu). Kodeks pracy w art. 129 stwierdza, że czas pracy — poza paroma wyjątkami — nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.

 

Ale co to oznacza w praktyce?

 

Z tego artykułu dowiesz się, ile godzin przepracujemy w 2023 roku i jak obliczyć wymiar czasu pracy dla pełnego, 1/2, 1/4 i 3/4 etatu. Zrozumiesz, czym jest ruchomy, równoważny oraz zadaniowy czas pracy. Dzięki tej wiedzy łatwiej będzie Ci zorganizować pracę swoją i firmy.

 

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

 

Stwórz CV teraz

 

Stwórz profesjonalne CV teraz!

kreator cvNIE
kreator cvTAK

 

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

 

1. Wymiar czasu pracy 2023. Ile godzin pracy przypada w każdym miesiącu?

 

Czas pracy w danym okresie rozliczeniowym reguluje rozdział II Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 129, przeciętny wymiar czasu pracy to 8 godzin na dobę oraz 40 tygodniowo.

 

Oczywiście, w przypadku niektórych zawodów ten czas rozkłada się inaczej — np. czas pracy lekarza może zostać wydłużony do 12 godzin na dobę. Mimo to tygodniowy czas pracy nie powinien przekroczyć 48 godzin.

 

Zatem jak obliczyć wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach?

 

  1. Pomnóż 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni w przyjętym okresie rozliczeniowym (np. 1 miesiąc to 4 tygodnie).
  2. Do uzyskanego wyniku dodaj 8 godzin za każdy dodatkowy dzień w danym okresie, którego nie obejmował pełny tydzień pracy.
  3. Odejmij 8 godzin za każde święto (czyli dzień ustawowo wolny od pracy) w danym okresie rozliczeniowym, które przypada w dniu roboczym (od poniedziałku do soboty).

 

Oto obliczona w ten sposób liczba godzin pracy w kolejnych miesiącach 2023 roku:

 

Wymiar czasu pracy 2023 — tabela

 

Miesiąc i rok

Liczba godzin pracy

Liczba dni pracy

Liczba dni
wolnych od pracy

Styczeń 2023

168

21

10

Luty 2023

160

20

8

Marzec 2023

184

23

8

Kwiecień 2023

152

19

11

Maj 2023

168

21

10

Czerwiec 2023

168

21

9

Lipiec 2023

168

21

10

Sierpień 2023

176

22

9

Wrzesień 2023

168

21

9

Październik 2023

176

22

9

Listopad 2023

160

20

10*

Grudzień 2023

152

19

12

Suma

2000

250

115

* uwzględniono 1 wolny dzień za święto przypadające w sobotę

 

To oznacza, że w 2023 roku przepracujemy łącznie 2000 godzin (250 dni × 8 godzin) — czyli o 8 godzin mniej niż w roku 2022.

 

Od tej reguły są jednak wyjątki. Osoby zarządzające zakładem pracy (kierownicy, szefowie) mają nielimitowany czas pracy. Natomiast czas pracy osoby z niepełnosprawnością (ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) to maksymalnie 7 godzin na dobę oraz 35 tygodniowo. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w broszurze Państwowej Inspekcji Pracy.

 

Uwzględniając powyższe normy, pracodawca może również wprowadzić w firmie ruchomy czas pracy — czyli elastyczne godziny rozpoczynania i kończenia pracy w zależności od dnia tygodnia. Dla pracownika jest to bardzo wygodna forma, która ułatwia pogodzenie życia prywatnego z zawodowym.

 

Warto jednak pamiętać, że powyższe regulacje dotyczą wyłącznie pracowników zatrudnionych na podstawie umowę o pracę. Osoby samozatrudnione, a także pracujące na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło, swój czas pracy muszą ustalać indywidualnie. Są to bowiem umowy cywilno-prawne — regulowane przez Kodeks cywilny, a nie przez Kodeks pracy.

 

2. Czas pracy na 1/2, 1/4 i 3/4 etatu — ile to godzin?

 

Pełny etat to 40 godzin pracy tygodniowo. 

 

Jeśli jednak pracujesz np. na pół etatu, Twój czas pracy powinien zostać obliczony proporcjonalnie do pełnego etatu w danym okresie rozliczeniowym. W tym celu wystarczy pomnożyć wymiar czasu pracy z tabeli powyżej przez ułamek określający Twój etat. Przykład?

 

Czas pracy w czerwcu 2023 roku wyniesie 168 godzin. Oto niepełny wymiar czasu pracy, który będzie obowiązywał w tym miesiącu:

  • dla 1/2 etatu: 168 godzin × ½ = 84 godziny
  • dla 1/4 etatu: 168 godzin × ¼ = 42 godziny
  • dla 3/4 etatu: 168 godzin × ¾ = 126 godzin

 

W ten sam sposób możesz obliczyć czas pracy w innym, dłuższym okresie. Na przykład wymiar czasu pracy w całym 2023 roku na 3/4 etatu wyniesie 1500 godzin.

 

Pamiętaj, że jeśli jesteś zatrudniony na podstawie umowy o pracę, przysługuje Ci również prawo do nieprzerwanego wypoczynku. Powinien on trwać co najmniej 11 godzin w ciągu doby oraz co najmniej 35 godzin raz w tygodniu (np. w weekend). W tym wypadku nie ma znaczenia, czy jesteś zatrudniony na pełnym, czy też na część etatu.

 

Ponadto jeśli pracujesz co najmniej 6 godzin w ciągu doby, masz prawo do jednej, co najmniej 15-minutowej przerwy, która wlicza się do czasu pracy.

 

Nie musisz mieć doświadczenia w pisaniu CV. W kreatorze CV LiveCareer znajdziesz gotowe treści dla dowolnej branży i stanowiska, które wstawisz w CV jednym kliknięciem.

 

Stwórz CV terazkreator cv

3. Systemy czasu pracy. Czym jest równoważny i zadaniowy czas pracy?

 

Kodeks pracy zezwala pracodawcy na wprowadzenie jednego z systemów czasu pracy. Wybór systemu zależy od specyfiki danego zawodu, a do najczęściej stosowanych należą:

  • podstawowy czas pracy
  • równoważny czas pracy
  • zadaniowy czas pracy
  • weekendowy czas pracy.

 

System podstawowego czasu pracy to ten, który opisałam powyżej — czyli 8 godzin na dobę oraz 40 godzin tygodniowo. Poniżej poznasz definicje trzech kolejnych.

 

Równoważny czas pracy

 

System równoważnego czasu pracy umożliwia wydłużenie oraz skrócenie czasu pracy w danym dniu lub tygodniu. Maksymalny dobowy wymiar czasu pracy w tym systemie wynosi 12 godzin, a w przypadku niektórych prac (np. w służbach ratowniczych) — nawet 16 lub 24 godziny.

 

W tym systemie należy pilnować, by nie przekroczyć dopuszczalnego wymiaru czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym. Pracodawca musi również zapewnić pracownikowi liczbę dni wolnych odpowiadających co najmniej liczbie niedziel, świąt i innych dni wolnych od pracy w każdym przeciętnie pięciodniowym dniu pracy.

 

Jeśli w równoważnym czasie pracy pracownik wyrobi nadgodziny, w zamian przysługuje mu czas wolny lub takie samo wynagrodzenie jak w przypadku podstawowego czasu pracy (ale o tym później).

 

Zadaniowy czas pracy

 

Jeśli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, pracodawca po porozumieniu z pracownikiem może zastosować zadaniowy czas pracy. W tym przypadku pracownik sam decyduje o rozkładzie swojego czasu pracy, a pracodawca kontroluje wykonanie powierzonych zadań.

 

W tym systemie to przełożony ustala ilość zadań i liczbę godzin pracy niezbędną na ich wykonanie. W tym celu musi uwzględnić ogólne normy o wymiarze czasu pracy. Warto jednak pamiętać, że jeśli dojdzie do sporu z pracownikiem na tym tle, to właśnie pracodawca będzie musiał dowieść, iż wykonanie zadań we wskazanym czasie pracy było możliwe.

 

Weekendowy czas pracy

 

Ten system zakłada, że praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Dobowy wymiar czasu pracy na weekendy może zostać przedłużony do 12 godzin, a pracodawca nie musi „oddawać” pracownikowi dnia wolnego w zamian za pracę w niedzielę lub święto. 

 

Mimo to — nawet jeśli w danym miesiącu przypada mniej weekendów niż zwykle — pracownikowi przysługuje takie samo miesięczne wynagrodzenie jak za pełny etat.

 

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listukreator listu motywacyjnego

 

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

 

4. Godziny nadliczbowe a Kodeks pracy — jakie prawa Ci przysługują?

 

Z badania „Grzechy główne polskich pracodawców” wynika, że aż 66% pracowników w Polsce zdarzyło się pracować po godzinach. Niestety, tylko 29% z nich otrzymało przysługujący im dodatek za nadgodziny.

 

A co na to przepisy? Tę kwestię wyjaśnia art. 151 Kodeksu pracy:

 

151. § 1. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

1) 100% wynagrodzenia — za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:

a) w nocy,
b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;

2) 50% wynagrodzenia — za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

 

Dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę nadliczbową — zgodnie z Kodeksem pracy — przysługuje również pracownikowi, który przekroczył przeciętną tygodniową normę czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym.

 

W zamian za pracę w godzinach nadliczbowych pracodawca może również udzielić pracownikowi czasu wolnego odpowiadającego liczbie nadgodzin. Może to nastąpić zarówno na wniosek pracownika, jak i z inicjatywy pracodawcy — jednak nie później niż przed najbliższym terminem wypłaty wynagrodzenia.

 

Warto pamiętać, że maksymalna liczba godzin pracy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać 5 w ciągu doby, 48 tygodniowo oraz 150 rocznie (te ograniczenia nie dotyczą osób zarządzających zakładem pracy). 

 

Ponadto Kodeks pracy wyraźnie zakazuje wyrabiania nadgodzin osobom młodocianym oraz w ciąży — nawet jeśli wyrażą na to zgodę.

 

A czy Tobie zdarzyło się pracować po godzinach? Jaki system czasu pracy najbardziej Ci odpowiada? Chętnie poznam Twoją opinię — podziel się nią w komentarzu na forum poniżej.

O autorze

Żaneta Spadło
Żaneta Spadło

Dziennikarka i redaktorka, ekspertka ds. kariery w LiveCareer. Doradza m.in. w kwestii szukania pracy, przygotowania do rozmów kwalifikacyjnych oraz pisania CV i listów motywacyjnych. Jest przekonana, że profesjonalizmu można się nauczyć. Jej cel? Pomóc Ci znaleźć pracę, dzięki której osiągniesz spełnienie zawodowe.

Obserwuj nas

Oceń ten artykuł:

Czas pracy

Średnia:

Dziękujemy za ocenę naszego artykułu!
4.32  (38 ocen)

Chcesz stworzyć skuteczne CV?

Wypróbuj kreator CV za darmo
Skuteczne CV

Piszą o nas: