Asertywność - co to znaczy? [Definicja]. Czy jesteś asertywny?

Asertywność w psychologii rozumiemy jako zdolność do wyrażania i obrony własnego zdania, emocji i postaw oraz stawiania granic, przy jednoczesnym nienaruszaniu norm społecznych i granic innych osób. Nie jest tożsama z agresją.

Asertywność jest cechą nabytą, co oznacza, że możemy nad nią pracować i się jej nauczyć. A to świetna wiadomość, bo to niezwykle przydatna zdolność, zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym.

W tym artykule przeczytasz, co to jest asertywność, poznasz przykłady zachowań asertywnych i dowiesz się, jak można ją ćwiczyć na co dzień.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

Czym jest asertywność? Definicja i przykłady zachowań asertywnych

Asertywność to jedna z umiejętności interpersonalnych i część naszej inteligencji emocjonalnej. Dzięki niej możemy komunikować się pewni siebie i bronić własnego zdania, praw i granic. Asertywne zachowania często bywają mylone i odbierane jako zarozumiałość, a nawet agresja.

Ta zdolność bardzo przydaje się w życiu zawodowym i prywatnym. Pomaga nam dbać o swój komfort psychiczny i, mówiąc kolokwialnie, nie pozwala innym wchodzić nam na głowę. Wielu badaczy łączy asertywność z umiejętnościami krytycznego myślenia i rozwiązywania problemów.

Dlaczego? Asertywny człowiek spokojnie przyjmie i rozważy różne punkty widzenia, ale nie będzie jednocześnie podatny na manipulację.

Czasami określa się też asertywność jako złoty środek w zdrowej komunikacji — zachowanie pomiędzy pasywnością (czy też pasywną agresją) a wymuszaniem dominacji i chęcią kontroli. Asertywne osoby nie boją się również wprost i bezpośrednio mówić o swoich emocjach, co rzeczywiście znacznie ułatwia porozumienie się i pozwala unikać sytuacji konfliktowych.

Brzmi świetnie, prawda? Szczera i otwarta komunikacja ma bardzo pozytywny wpływ, zarówno na jednostki jak i społeczeństwo ogółem. A umiejętność stawiania granic często pozwala ludziom na wyrabianie poczucia bezpieczeństwa i sprawczości, które są niezwykle istotne dla zdrowia psychicznego.

Na szczęście według ustaleń psychologii i psychiatrii, każdy, niezależnie od swojego temperamentu, zarówno introwertycy jak i ekstrawertycy,  mogą (i powinni!) nauczyć się asertywności. Treningi tej umiejętności były bardzo popularne w terapii behawioralnej w latach 80. i 90. XX w. — a badania pokazują, że to wciąż szalenie istotna zdolność.

Wystarczy tej teorii. Teraz, zobaczmy, co asertywność oznacza w praktyce i jakie zachowania możemy uznać za asertywne.

Asertywność — przykłady zachowań

• wyrażanie swoich opinii, potrzeb, życzeń i uczuć
• aktywne słuchanie innych 
• zdrowe przyjmowania krytyki, komplementów i ocen
• umiejętność odmawiania
• zdolność do samooceny, świadomość własnych cech charakteru oraz mocnych i słabych stron
• umiejętność pójścia na kompromis, bez poczucia utraty
• dbanie o własny interes i potrzeby z uwzględnieniem interesów innych
• dostrzeganie i akceptacja swoich sukcesów i porażek
• umiejętność stawiania granic i walczenia o swoje prawa
• odporność na manipulację
• przyznawanie się do błędu, przepraszanie, gdy jest to potrzebne
• zdrowe kontrolowanie swoich emocji

Jeśli uważasz, że masz problem, z którymś z powyższych zachowań, a uważasz je za przydatne, przeczyta poniżej, jak ćwiczyć postawy asertywne.

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

Jak trenować asertywność? Ćwiczenia

Tak jak w przypadku wielu kompetencji miękkich, ćwiczenia asertywności możesz zacząć od autorefleksji. Obserwuj się w różnych sytuacjach społecznych, zobacz, jak reagujesz na konflikty, czy masz problemy z odmawianiem i czy łatwo namówić cię na coś, czego nie chcesz, albo nie możesz zrobić.

Pracować nad asertywnością warto przede wszystkim pod okiem profesjonalisty — psychologa lub psychoterapeuty, który rozpozna Twoje problemy i pokaże, jak je przezwyciężyć i nauczyć się, jak być asertywnym. 

Jeśli nie potrafisz samodzielnie ocenić, czy jesteś asertywny, możesz zdecydować się na test asertywności. Darmowy i rozbudowany quiz znajdziesz np. na stronie magazynu Psychology Today.

Możesz również wybrać się na trening asertywności — bardzo wiele poradni psychologicznych i centrów szkoleniowych oferuje kursy skupione wyłącznie na tej umiejętności. Część z nich będzie polegała na odgrywaniu scenek z innymi kursantami i posługiwanie się tzw. technikami asertywności.

Przykłady takich technik to:

• zdarta płyta — polega na kilkukrotnym odmawianiu drugiej osobie lub wyrażaniu swojej potrzeby, bez denerwowania się, wpadania we frustrację i rozpraszania.

• ujawnienie się — szczerze i otwarcie opowiadaj innym o sobie i pozwól im wyrobić sobie zdanie na Twój temat bez strachu przed negatywną opinią

• technika mgły — gdy słuchasz krytyki na swój temat, postaraj się nie brać jej do siebie i nie odpowiadać krytyką wymierzoną w rozmówcę. Spróbuj zgodzić się z częścią opinii, którą słyszysz.

• komunikaty „ja” — zaczynaj zdania od “ja uważam, że…” i wprost mów o swoich emocjach i opiniach. 

• negatywne dociekanie — gdy ktoś Cię krytykuje, nie przyjmuj od razu obronnego lub atakującego tonu. Wypytuj rozmówcę, skąd wzięło się jego przekonanie i dlaczego negatywnie ocenia Twoje zachowanie. 

Możesz próbować stosować te techniki w codziennych sytuacjach. Pamiętaj jednak, że najważniejsze są komfort psychiczny i granice Twoje i Twoich rozmówców. Pilnuj, aby nie wpaść w ton agresywny, ani nie zmuszać innych do zachowań, na które nie mają ochotę — to też zachowania asertywne!

Przeczytaj też naszą listę cytatów motywacyjnych, które dodadzą Ci odwagi, by walczyć o swoje.

Asertywność w pracy

Po przeczytaniu poprzedniej części artykułu na pewno nie masz wątpliwości, że asertywność w pracy jest niezwykle istotna. Pozwoli Ci zyskać szacunek innych, efektywnie się komunikować (a umiejętności komunikacyjne są obecnie niezwykle cenione na rynku pracy!) oraz zadbać o własny komfort psychiczny. 

Gdy nauczysz się asertywności, w pracy nie będziesz miał problemu np. z braniem na siebie zbyt dużej ilości obowiązków (co może skończyć się niedotrzymaniem deadline’ów albo robieniem wszystkiego niestarannie, a w konsekwencji wypaleniem zawodowym).

Osoby asertywne często są szanowane, lubiane i uważane za profesjonalistów. Potrafią komunikować się jasno i precyzyjnie, nie dają sobą pomiatać i się wykorzystywać, a jednocześnie respektują granice innych i podchodzą do współpracowników ze zrozumieniem i empatią.

Ponadto asertywność to również umiejętność walki o swoje — np. pożyczkę czy awans, a także przestrzeganie Twoich praw pracowniczych. Jednocześnie pomoże skutecznie wypracować kompromis ze współpracownikami i radzić sobie w sytuacjach stresowych i pod presją czasu. 

Ta umiejętność przyda Ci się również w trudnych sytuacjach zawodowych, np. przy zwolnieniu z pracy. Będziesz umieć wyciągnąć z nich naukę i nie pozwolić, aby negatywnie wpłynęły na Twoją samoocenę.

Niestety badania pokazują, że asertywne kobiety często oceniane są jako agresywne i trudne we współpracy — mimo że zachowują się podobnie, jak mężczyźni. To oczywiście kwestia oczekiwań społecznych i kulturowych i warto — asertywnie — walczyć o ich zmianę.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Uważasz, że asertywność jest ważna? Zostaw komentarz pod artykułem. Chętnie poznam Twoją opinię.