Asertywność - co to znaczy? [Definicja]. Czy jesteś asertywny?

Asertywność w psychologii rozumiemy jako zdolność do wyrażania i obrony własnego zdania, emocji i postaw oraz stawiania granic, przy jednoczesnym nienaruszaniu norm społecznych i granic innych osób. Nie jest tożsama z agresją.

Asertywność jest cechą nabytą, co oznacza, że możemy nad nią pracować i się jej nauczyć. A to świetna wiadomość, bo to niezwykle przydatna zdolność, zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym.

W tym artykule przeczytasz, co to jest asertywność, poznasz przykłady zachowań asertywnych i dowiesz się, jak można ją ćwiczyć na co dzień.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

Czym jest asertywność? Definicja i przykłady zachowań asertywnych

Asertywność to jedna z umiejętności interpersonalnych i część naszej inteligencji emocjonalnej. Dzięki niej możemy komunikować się pewni siebie i bronić własnego zdania, praw i granic. Asertywne zachowania często bywają mylone i odbierane jako zarozumiałość, a nawet agresja.

Ta zdolność bardzo przydaje się w życiu zawodowym i prywatnym. Pomaga nam dbać o swój komfort psychiczny i, mówiąc kolokwialnie, nie pozwala innym wchodzić nam na głowę. Wielu badaczy łączy asertywność z umiejętnościami krytycznego myślenia i rozwiązywania problemów.

Dlaczego? Asertywny człowiek spokojnie przyjmie i rozważy różne punkty widzenia, ale nie będzie jednocześnie podatny na manipulację.

Czasami określa się też asertywność jako złoty środek w zdrowej komunikacji — zachowanie pomiędzy pasywnością (czy też pasywną agresją) a wymuszaniem dominacji i chęcią kontroli. Asertywne osoby nie boją się również wprost i bezpośrednio mówić o swoich emocjach, co rzeczywiście znacznie ułatwia porozumienie się i pozwala unikać sytuacji konfliktowych.

Brzmi świetnie, prawda? Szczera i otwarta komunikacja ma bardzo pozytywny wpływ, zarówno na jednostki jak i społeczeństwo ogółem. A umiejętność stawiania granic często pozwala ludziom na wyrabianie poczucia bezpieczeństwa i sprawczości, które są niezwykle istotne dla zdrowia psychicznego.

Na szczęście według ustaleń psychologii i psychiatrii, każdy, niezależnie od swojego temperamentu, zarówno introwertycy jak i ekstrawertycy,  mogą (i powinni!) nauczyć się asertywności. Treningi tej umiejętności były bardzo popularne w terapii behawioralnej w latach 80. i 90. XX w. — a badania pokazują, że to wciąż szalenie istotna zdolność.

Wystarczy tej teorii. Teraz, zobaczmy, co asertywność oznacza w praktyce i jakie zachowania możemy uznać za asertywne.

Asertywność — przykłady zachowań

• wyrażanie swoich opinii, potrzeb, życzeń i uczuć
• aktywne słuchanie innych 
• zdrowe przyjmowania krytyki, komplementów i ocen
• umiejętność odmawiania
• zdolność do samooceny, świadomość własnych cech charakteru oraz mocnych i słabych stron
• umiejętność pójścia na kompromis, bez poczucia utraty
• dbanie o własny interes i potrzeby z uwzględnieniem interesów innych
• dostrzeganie i akceptacja swoich sukcesów i porażek
• umiejętność stawiania granic i walczenia o swoje prawa
• odporność na manipulację
• przyznawanie się do błędu, przepraszanie, gdy jest to potrzebne
• zdrowe kontrolowanie swoich emocji

Jeśli uważasz, że masz problem, z którymś z powyższych zachowań, a uważasz je za przydatne, przeczyta poniżej, jak ćwiczyć postawy asertywne.

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

Jak trenować asertywność? Ćwiczenia

Tak jak w przypadku wielu kompetencji miękkich, ćwiczenia asertywności możesz zacząć od autorefleksji. Obserwuj się w różnych sytuacjach społecznych, zobacz, jak reagujesz na konflikty, czy masz problemy z odmawianiem i czy łatwo namówić cię na coś, czego nie chcesz, albo nie możesz zrobić.

Pracować nad asertywnością warto przede wszystkim pod okiem profesjonalisty — psychologa lub psychoterapeuty, który rozpozna Twoje problemy i pokaże, jak je przezwyciężyć i nauczyć się, jak być asertywnym. 

Jeśli nie potrafisz samodzielnie ocenić, czy jesteś asertywny, możesz zdecydować się na test asertywności. Darmowy i rozbudowany quiz znajdziesz np. na stronie magazynu Psychology Today.

Możesz również wybrać się na trening asertywności — bardzo wiele poradni psychologicznych i centrów szkoleniowych oferuje kursy skupione wyłącznie na tej umiejętności. Część z nich będzie polegała na odgrywaniu scenek z innymi kursantami i posługiwanie się tzw. technikami asertywności.

Przykłady takich technik to:

• zdarta płyta — polega na kilkukrotnym odmawianiu drugiej osobie lub wyrażaniu swojej potrzeby, bez denerwowania się, wpadania we frustrację i rozpraszania.

• ujawnienie się — szczerze i otwarcie opowiadaj innym o sobie i pozwól im wyrobić sobie zdanie na Twój temat bez strachu przed negatywną opinią

• technika mgły — gdy słuchasz krytyki na swój temat, postaraj się nie brać jej do siebie i nie odpowiadać krytyką wymierzoną w rozmówcę. Spróbuj zgodzić się z częścią opinii, którą słyszysz.

• komunikaty „ja” — zaczynaj zdania od “ja uważam, że…” i wprost mów o swoich emocjach i opiniach. 

• negatywne dociekanie — gdy ktoś Cię krytykuje, nie przyjmuj od razu obronnego lub atakującego tonu. Wypytuj rozmówcę, skąd wzięło się jego przekonanie i dlaczego negatywnie ocenia Twoje zachowanie. 

Możesz próbować stosować te techniki w codziennych sytuacjach. Pamiętaj jednak, że najważniejsze są komfort psychiczny i granice Twoje i Twoich rozmówców. Pilnuj, aby nie wpaść w ton agresywny, ani nie zmuszać innych do zachowań, na które nie mają ochotę — to też zachowania asertywne!

Przeczytaj też naszą listę cytatów motywacyjnych, które dodadzą Ci odwagi, by walczyć o swoje.

Asertywność w pracy

Po przeczytaniu poprzedniej części artykułu na pewno nie masz wątpliwości, że asertywność w pracy jest niezwykle istotna. Pozwoli Ci zyskać szacunek innych, efektywnie się komunikować (a umiejętności komunikacyjne są obecnie niezwykle cenione na rynku pracy!) oraz zadbać o własny komfort psychiczny. 

Gdy nauczysz się asertywności, w pracy nie będziesz miał problemu np. z braniem na siebie zbyt dużej ilości obowiązków (co może skończyć się niedotrzymaniem deadline’ów albo robieniem wszystkiego niestarannie, a w konsekwencji wypaleniem zawodowym).

Osoby asertywne często są szanowane, lubiane i uważane za profesjonalistów. Potrafią komunikować się jasno i precyzyjnie, nie dają sobą pomiatać i się wykorzystywać, a jednocześnie respektują granice innych i podchodzą do współpracowników ze zrozumieniem i empatią.

Ponadto asertywność to również umiejętność walki o swoje — np. pożyczkę czy awans, a także przestrzeganie Twoich praw pracowniczych. Jednocześnie pomoże skutecznie wypracować kompromis ze współpracownikami i radzić sobie w sytuacjach stresowych i pod presją czasu. 

Ta umiejętność przyda Ci się również w trudnych sytuacjach zawodowych, np. przy zwolnieniu z pracy. Będziesz umieć wyciągnąć z nich naukę i nie pozwolić, aby negatywnie wpłynęły na Twoją samoocenę.

Niestety badania pokazują, że asertywne kobiety często oceniane są jako agresywne i trudne we współpracy — mimo że zachowują się podobnie, jak mężczyźni. To oczywiście kwestia oczekiwań społecznych i kulturowych i warto — asertywnie — walczyć o ich zmianę.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Uważasz, że asertywność jest ważna? Zostaw komentarz pod artykułem. Chętnie poznam Twoją opinię.