Kariera czy rodzina? Badanie wyborów Polaków 2020

Budzik. Śniadanie. Zawieźć dzieci do przedszkola. Zdążyć przed 9 do pracy. Przygotować się do prezentacji. Spotkanie. Raport dla szefa. Obiad z biurowej mikrofali. Odebrać dzieci ze szkoły. Zawieźć na tenisa i balet. Dom. Kolacja. Pranie. Sprzątanie. Spać.

Od kiedy kobiety masowo weszły na rynek pracy, a mężczyźni zaczęli przejmować część obowiązków domowych, coraz częściej stajemy przed wyborem: kariera czy rodzina. Co nas bardziej kusi: ciepło domowego ogniska czy blask sukcesów zawodowych? 

Zapytaliśmy ponad 1000 Polek i Polaków o ich wybory związane z życiem zawodowym i prywatnym. Czy musieli poświęcić albo przełożyć decyzję o dziecku na później ze względu na karierę? A może było właśnie odwrotnie? Zrezygnować ze ślubu, związku albo zakupu domu, ponieważ za rogiem czeka awans? 

Zobaczcie, co wynikło z naszego badania.

Kuchenne fartuchy czy garnitury i garsonki?

Według badań CBOS, aż dla 80% Polaków najwyższą wartością w życiu jest szczęście rodzinne, a zaledwie 36% wiąże satysfakcję z pracą zawodową.

Czy to oznacza, że poświęcamy rozwój zawodowy dla rodziny? Przynajmniej częściowo — 

Co ciekawe wśród kobiet było to 57%, a wśród mężczyzn aż 10% mniej. Ta różnica nie dziwi, bo na 100 kobiet, które decydują się na urlop rodzicielski, przypada tylko 1 mężczyzna. To może wynikać m.in. z tego, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto mężczyzn było o 20% wyższe niż kobiet — a najczęściej na urlop idzie mniej zarabiający rodzic.

Warto jednak zauważyć, że nie wszyscy mają możliwość porzucenia pracy zawodowej i całkowitego poświęcenia się wychowaniu dzieci, ponieważ nie pozwala im na to sytuacja materialna i nie mogą stracić dochodu. 

W tym przypadku pomagają świadczenia społeczne — ale mogą one też przyczyniać się do zmniejszania aktywności zawodowej i wypychania kobiet z rynku pracy (w samej Europie aktywnych zawodowo jest tylko 67% kobiet i 79% mężczyzn — głównie dlatego, że jeśli sytuacja materialna na to pozwala, z kariery częściej rezygnują właśnie kobiety). W Polsce widać to m.in. kiedy spojrzymy na związek sytuacji na rynku z otrzymywanie tzw. 500+.

GUS podaje, że wśród Polaków pobierających świadczenie 500+ widać wyraźną dysproporcję — stopa bezrobocia wśród mężczyzn wynosi 1,4%, a wśród kobiet aż 3,1% — czyli jest ponad 2 razy wyższa.

Natomiast wśród mieszkańców gospodarstw domowych niepobierających 500+, mężczyzn biernych zawodowo jest niecałe 3 razy mniej niż kobiet. Według danych GUS przed wprowadzeniem programu rządowego w 2015 r. mężczyzn biernych zawodowo było 2 razy mniej niż kobiet. 

Oczywiście, względy rodzinne to nie jedyny powód porzucania planów zawodowych. Spośród respondentów, którzy do tej pory nie zrezygnowali z kariery ze względu na dzieci (czyli udawało im się łączyć karierę z wychowaniem lub w ogóle nie zdecydowali się na rodzicielstwo), 51% przyznało, że nie jest gotowa zrezygnować z rozwoju zawodowego dla ewentualnego potomstwa — z tym stwierdzeniem zgodziło się też 49% kobiet i 54% mężczyzn. 

Jednak wartości rodzinne i życie rodzinne to nie tylko dzieci, ale również związki i relacje z rodzicami. O to również zapytaliśmy naszych respondentów — 39% ankietowanych przyznało, że zrezygnowało z rozwoju zawodowego ze względu na chorobę partnera lub partnerki, a 41% ze względu na chorobę rodzica.

Co ciekawe, z naszego badania wynika, że kobiety są bardziej skłonne do rezygnacji z rozwoju zawodowego. Ze względu na chorobę partnerki lub partnerki na rezygnację z kariery gotowych jest 30% respondentów, którzy dotychczas nie znaleźli się w takiej sytuacji. A w tym 36% kobiet i zaledwie 24% mężczyzn. W przypadku choroby rodzica 29% zrezygnowałaby z kariery, w tym 35% kobiet i 23% mężczyzn.

Związki i relacje wymagają kompromisów — 25% ankietowanych przyznało, że zrezygnowało z kariery, ponieważ ich partnerzy byli przeciwni ich planom zawodowym. Aż ⅓ mężczyzn i 18% kobiet tak postąpiło. 

Spośród osób, które dotychczas nie musiały porzucić rozwoju zawodowego ze względu na sprzeciw partnerów, tylko 4% przyznało, że zrobiłoby to, gdyby ich partner lub partnerka byli przeciwni ich planom zawodowym. Około 66% ankietowanych nie zrobiłaby tego.

Kobiety częściej rezygnują z robienia kariery, żeby podjąć się pracy opiekuńczej — z danych GUS wynika, że nadal więcej kobiet niż mężczyzn się nią zajmuje. Natomiast ankietowani przez nas mężczyźni częściej niż kobiety porzucają rozwój zawodowy ze zgoła innych powodów — ze względu na decyzję partnerek i partnerów.

W pytaniu o to, czy ankietowani zrezygnowali z planów zawodowych ze względu na sprzeciw rodziców, taka dysproporcja również występuje: 15% wszystkich respondentów zrezygnowało z planów zawodowych z powodu sprzeciwu rodziców (w tym 10% kobiet i 19% mężczyzn)

Warto tu wspomnieć, że tylko dla 14% ankietowanych zarobki stanowią powód konfliktów z partnerem lub partnerką, a dla 9% z rodzicami.

Teraz pora odwrócić perspektywę i zobaczyć, czy Polacy są skłonni zrezygnować z życia rodzinnego na rzecz kariery.

Białe kołnierzyki czy zachlapane śliniaki?

Zanim założymy rodzinę, zazwyczaj wchodzimy w stały związek — i dla niektórych już tutaj zaczynają się schody. Wśród naszych respondentów prawie 14% stwierdziło, że zrezygnowało z wejścia w relację ze względu na karierę. 

Co ciekawe:

Zapytaliśmy również hipotetycznie: czy respondenci, którzy na razie nie podjęli takiej decyzji, zrezygnowaliby z wejścia w stały związek ze względu na karierę — 8% odpowiedziało twierdząco. Na podobnym poziomie kształtują się odpowiedzi we wszystkich przebadanych grupach demograficznych.

A co z dalszymi planami? Gdy już jesteśmy w stałym związku, możemy chcieć wziąć ślub i mieć dziecko. Ale na tę decyzję również może wpływać nasze podejście do życia zawodowego. To również postanowiliśmy sprawdzić:

• 12% naszych respondentów (w tym 15% kobiet i 10% mężczyzn) przyznało, że zrezygnowało ze ślubu ze względu na karierę zawodową
• 12% ankietowanych zrezygnowało z posiadania dziecka ze względu na pracę
• 23% respondentów przyznało, że odłożyła decyzję o dziecku na później ze względu na karierę zawodową 
• 28% ankietowanych, którzy nie mają dzieci, odłożyło decyzję o dziecku na później ze względu na karierę zawodową.

Mimo że różnice w różnych grupach demograficznych są niewielkie, wyraźnie widać, że młodzi respondenci w porównaniu do seniorów chętniej poświęcają życie prywatne dla kariery. Potwierdza to raport Deloitte „Pierwsze kroki na rynku pracy” — chociaż dla milenialsów w hierarchii wartości najwyżej plasuje się szczęście rodzinne (77%), to kariera znalazła się na trzecim miejscu (56%). 

Ale nie tylko rodzina ma wpływ na nasze decyzje zawodowe, a w karierze nie tylko dzieci „przeszkadzają”. 

Zasadzić drzewo, zbudować dom... 

Zdarza się, że ze względu na karierę zawodową podejmujemy też inne decyzje, które mają niebagatelny wpływ na nasze życie prywatne — i o to również postanowiliśmy zapytać naszych respondentów. Tylko 15% z nich zrezygnowało z budowy domu ze względu na karierę zawodową. Wśród pozostałych ankietowanych zaledwie 8% przyznało, że byliby skłonni to zrobić. 

Natomiast inaczej wygląda kwestia rozwoju osobistego:

Czasami nowe możliwości rozwoju zawodowego związane są z przeprowadzką do innego miasta lub kraju. Około 42% respondentów przeniosła się do innego miasta ze względu na karierę, ale tylko 28% wyjechała za granicę. 

Wśród tych, którzy do tej pory nie zmieniali miejsca zamieszkania, żeby rozwijać się zawodowo, tylko 21% byłoby skłonnych przenieść się do innego miasta, a 17% do innego kraju. 

Z badania więc jasno wynika, że rodzina i życie prywatne wciąż są bardzo ważnymi wartościami dla Polaków, którzy niechętnie rezygnują z nich na rzecz kariery. GUS podaje też, że aż 83% pracujących uważa, że sprawowanie opieki nad dziećmi nie miało wpływu na ich sytuację zawodową. To oczywiście nie znaczy, że nie musieli zrezygnować z bardziej intratnych posad czy możliwości rozwoju, natomiast w swojej obecnej sytuacji uważają, że udaje im się z powodzeniem łączyć pracę z rodziną.

Podsumowanie

Oto najważniejsze wnioski z badania:

• ponad ⅓ (34%) ankietowanych zrezygnowała z kariery, ponieważ chciała mieć dzieci 
• aż połowa respondentów, którzy mają dzieci (52%), porzuciła karierę i zajęła się wychowywaniem
• niewiele mniej niż połowa (39%) ankietowanych przyznała, że zrezygnowała z rozwoju zawodowego z powodu chorobę partnera lub partnerki
• tylko 12% ankietowanych przyznało, że zrezygnowało ze ślubu ze względu na karierę zawodową
• aż 42% respondentów przeniosło się do innego miasta ze względu na karierę, ale tylko 28% wyjechało za granicę.

Polacy zresztą nie są w takich przekonaniach osamotnieni. Aż 60% Amerykanów uważa, że dla dobra dzieci lepiej, aby jedno z rodziców zrezygnowało z pracy (w tym aż 65% mężczyzn i 55% kobiet).

Polacy są jednym z najbardziej zapracowanych narodów w Europie. A to, że łączą pracę zawodową z życiem rodzinnym, nie oznacza, że i jedno i drugie na tym nie cierpi — ale to temat na kolejne badanie. 

Metodologia

W badaniu „Rodzina czy kariera” wzięło udział 1034, w tym 50% kobiet i 48% mężczyzn (pozostali respondenci w pytaniu o płeć zaznaczyli odpowiedź „inna”). Ankietowani odpowiedzieli na 16 pytań zamkniętych. Gdy zaznaczali w nich odpowiedź „nie”, przechodzili do pytań na skali i proszeni byli o odpowiedź, jak bardzo skłonni byliby podjąć daną decyzję związaną z życiem zawodowym i rodzinnym.

O nas

LiveCareer to miejsce, w którym dowiesz się wszystkiego o pisaniu CV oraz listów motywacyjnych, a także znajdziesz nowoczesne szablony CV. Setki tysięcy kandydatów stworzyły w naszym kreatorze CV dokumenty aplikacyjne, które pomogły im zdobyć wymarzone stanowiska.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.