Pracoholizm: objawy, definicja. Czy jesteś pracoholikiem?

Praca zawodowa jest nieodłącznym elementem współczesnych społeczeństw. Może przynieść nam wiele korzyści. Przede wszystkim pieniądze, ale również poczucie spełnienia, uznanie społeczne, prestiż i możliwość rozwoju. Ale, ma również wiele ciemnych stron, a jedną z nich jest pracoholizm.

W tym artykule przeczytasz, czym jest pracoholizm — jakie są jego objawy, przyczyny i skutki. Dowiesz się również, co zrobić, gdy uznasz, że jesteś pracoholikiem. 

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

Czym jest pracoholizm? Definicja 

Pracoholizm to pojęcie ukute w 1971 r. przez amerykańskiego psychologa Wayne’a Oatesa, które, mówiąc najprościej, oznacza uzależnienie od pracy. Oates uważał, że jest to bardzo niebezpieczna przypadłość — dlatego też neologizm pracoholizm ma brzmienie podobne do alkoholizmu. 

Przez lata powstały kolejne koncepcje i definicje pracoholizmu. Uważa się m.in. że oznacza on po prostu poświęcanie zbyt wielu godzin na życie zawodowe. Jednak współcześni badacze zauważają, że korelacja pomiędzy czasem pracy a pracoholizmem nie jest znacząca. 

Autor pojęcia definiował to po prostu jako kompulsywną potrzebę nieustannej pracy, niezależną od negatywnego wpływu na zdrowie fizyczne i funkcjonowanie w społeczeństwie — co rzeczywiście wpisuje się w kryteria uzależnienia behawioralnego.

Według innych definicji pracoholicy po prostu pracują za dużo i zbyt ciężko — więcej niż się od nich wymaga i jest to potrzebne dla utrzymania satysfakcjonującego poziomu życia. W niektórych przypadkach mają również tendencję do kontrolowania innych.

Za zachowania, które mogą świadczyć o pracoholizmie, uważa się również poczucie wewnętrznego przymusu do ciągłej pracy oraz nawracające i natrętne myśli o pracy podczas odpoczynku.

Pracoholizm — objawy, przyczyny i skutki

Wielu naukowców przestrzega przed myleniem pracoholizmu z zaangażowaniem w pracę i profesjonalizmem — nawet gdy poświęcamy życiu zawodowemu wiele czasu i energii, niekoniecznie jesteśmy pracoholikami. Warto podkreślić, że pracoholizm to stan chorobowy, który negatywnie wpływa na stan zdrowia psychicznego i fizycznego, a zaangażowanie jest po prostu zachowaniem albo cechą charakteru.

Jakie są objawy pracoholizmu?

• obsesja na punkcie pracy (nieustanne myślenie i mówienie o niej)
• kompulsywne zachowania związane z pracą (np. praca w wolnym czasie, wyrabianie nadgodzin, gdy nie jest to potrzebne)
• perfekcjonizm
• przepracowywanie się
• traktowanie pracy jako ucieczki od innych problemów
• poświęcanie i zaniedbywanie życia prywatnego i pasji kosztem pracy
• syndrom odstawienia — zirytowanie i obniżony nastrój, gdy się nie pracuje
• nieustanne niezadowolenie ze swojej pracy
• strach przed utratą kontroli nad życiem zawodowym
• nadmiarowe wyrzuty sumienia przy nawet najmniejszych błędach w pracy
• poczucie winy, gdy się nie pracuje
• zaniedbywanie własnych potrzeb
• wahania nastroju

Ponieważ pracoholizm nie ma precyzyjnie określonych kryteriów diagnostycznych, trudno jest wskazać konkretne przyczyny, dla których ktoś w niego wpada. Niektórzy naukowcy twierdzą, że osoby z narcystycznymi, perfekcjonistycznymi i kompulsywnymi typami osobowości są na niego bardziej podatne. 

Inna analiza wykazała, że znaleziono korelację pomiędzy pracoholizmem a ADHD, zaburzeniami kompulsywno-obsesyjnymi i lękowymi oraz depresją. Ponadto może również wykształcić się on u osób z niskim poczuciem własnej wartości jako rodzaj kompensacji. 

Oprócz tego pracoholizm może wiązać się z czynnikami zewnętrznymi: sytuacją na rynku pracy i strachem przed bezrobociem, specyficznymi ścieżkami zawodowymi i warunkami — pracą jako freelancer, nienormowanym czasem pracy oraz trudną sytuacją rodzinną i osobistą oraz traktowaniem pracy, jako ucieczki przed problemami. 

Pracoholizm ma naprawdę poważne zdrowotne skutki. Może prowadzić m.in. do wypalenia zawodowego, depresji, nieumiejętności radzenia sobie ze stresem oraz problemami w życiu prywatnym, zaburzeń seksualnych, spadku efektywności. 

Dodatkowo może mieć również negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i powodować bóle głowy, bezsenność, przemęczenie, choroby kardiologiczne (w efekcie prowadzić nawet do zawału serca) czy osłabienie układu odpornościowego. 

Jak radzić sobie z pracoholizmem? Leczenie

Pracoholizm nie został ujęty w DSM-5, czyli klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i nie przez wszystkich uznawany jest za uzależnienie czy też zaburzenie. A niektórzy nawet uważają go za pozytywne zjawisko.

Dlatego też otrzymanie diagnozy pracoholizmu oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia, może nie być oczywiste i proste.

Pracoholizm — test

W internecie znajdziesz wiele testów na pracoholizm. Ale uważaj — wiele z nich ma raczej charakter popularnonaukowy i uproszczony. Nie zostały przygotowane przez specjalistów i osoby, które zajmują się uzależnieniami behawioralnymi.

W związku z tym takie testy mogą przynosić fałszywe wyniki i mylić pracoholizm z zaangażowaniem w pracę.

Nie zmienia to jednak faktu, że nawet gdy nie wiesz, że jesteś pracoholikiem, ale zauważasz, że praca zawodowa powoduje u Ciebie dyskomfort psychiczny, doprowadziła do wypalenia czy też innych zaburzeń zdrowia psychicznego i fizycznego, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy — psychiatry, psychologa czy psychoterapeuty.

Pamiętaj jednak, że wiele osób, które oferują pomoc psychologiczną, nie ma odpowiedniego wykształcenia i uprawnień do prowadzenia terapii — a zła terapia może przynieść więcej szkód niż pożytku.

Dlatego też, gdy zauważysz u siebie niepokojące objawy, poszukaj profesjonalnej pomocy, ale dokładnie sprawdź osobę, która ją oferuje. Zapytaj o odpowiednie certyfikaty i wykształcenie. Przy leczeniu problemów takich jak pracoholizm i inne uzależnienia to szczególnie ważne. 

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Masz jeszcze jakieś pytania o pracoholizm? Możesz zostawić komentarz pod artykułem. Jednak jeśli podejrzewasz, że jesteś pracoholikiem, koniecznie zasięgnij pomocy specjalisty!

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.